ഇസ്രായേല് – ഭീകരതയുടെ സൃഷ്ടി

ബാര്‍ബറാ ലീ

ഇസ്രായേല്:
ഭീകരത കൊണ്ട് സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടത്!
രക്തം കൊണ്ട് പോഷിപ്പിക്കപ്പെട്ടത്!
=========================================
ഇസ്രായേല് രക്തത്തിന്മേലും ഭീകരതമേലുമാണ് സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടതെന്ന് പാശ്ചാത്യര് മറന്നു പോയി
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------






ഇസ്രായേല് എന്ന ഭീകര രാഷ്ട്രം

ആദികാല ഇസ്രായേലി ഭീകര ഗ്രൂപ്പുകള്

രണ്ടാം ലോക മഹായുദ്ധം കഴിഞ്ഞ ഉടനെ, പലസ്തീനില് നിന്നും അറബികളെ ആട്ടിയോടിക്കുകയെന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ അവര്‍ക്കെതിരെ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്ന മൂന്ന് മൌലിക പാരാ മിലിറ്ററി സയണിസ്റ്റ് സംഘങ്ങള് പലസ്തീനിലുണ്ടായിരുന്നു. Haganah, irgum Zvai Leumi, Stern Gang എന്നിവയാണത്.

ഗാസ ഫുള് സ്കൈല് യുദ്ധമാണ്. പക്ഷെ, പലസ്തീനികള്‍ക്കെതിരായ ഇസ്രായേലിന്റെ 6 പതിറ്റാണ്ട് കാലത്തെ ഏറ്റവും പുതിയ രക്ത രൂഷിത എപിസോഡിലണെന്ന് മാത്രം. ഇവിടെ, ജൂത രാഷ്ട്രം സ്ഥാപിക്കുന്നതിന്ന് രണ്ട് വര്‍ഷം മുമ്പ്, 1946 മുതല്‍ക്ക് മറ്റുള്ളവരെ കുറിച്ച് നിങ്ങള്‍ക്ക് മനസ്സിലാക്കാം. ഈ പട്ടിക വളരെ സുദീര്‍ഘമാണ്; അപൂര്‍ണ്ണവും; തൊന്തരവുണ്ടാക്കുന്നതും. മധ്യ പൌരസ്ത്യ ദേശത്ത്, കഴിഞ്ഞ 60 വര്‍ഷങ്ങളായി പലസ്തീനികളും മറ്റുംസഹിച്ചു പോന്നിരുന്നതെന്തായിരുന്നുവെന്ന് ഇത് കാണിക്കുന്നു. ഗാസയിലും വെസ്റ്റ് ബേങ്കിലും ഈ വംശ നിര്‍മ്മൂലന നയം പരസ്യമായി തുടര്‍ന്ന് പോന്നു. ഇസ്രായേലും ക്റ്റത്തില് പങ്കാളികളായ മറ്റു ഭരണകൂടങ്ങളും ആഗ്രഹിക്കുന്ന രൂപത്തില് പറഞ്ഞുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന കനത്ത നിയന്ത്രണമുള്ള അന്താരാഷ്ട്ര മീഡിയകളുടെ സഹായത്തോടെയായിരുന്നു അത്. എപ്പോഴും, അതിശക്തരും വെറുക്കപ്പെട്ടവരുമായ അറബി ജനതയില് നിന്നും കൊച്ചു രാഷ്ടമായ ഇസ്രായേല് സ്വയം പ്രതിരോധം നടത്തിക്കൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്.

തങ്ങളുടെ കഴിഞ്ഞകാല പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളെ കുറിച്ച് അഭിമാനം കൊള്‍ലുന്നവരാണ് ഈ പങ്കാളികളെന്നത് വളരെ താല്പര്യ് ജനകമായ കാര്യമത്രെ. തങ്ങള് ഭീകരന്മാരല്ലെന്നും മോഷ്ടിക്കപ്പെട്ടതും കണ്ടുകെട്ടപ്പെട്ടതുമായ രാജ്യത്ത്, ഇസ്രായേല് രാഷ്ട്രം സ്ഥാപിക്കുകയെന്ന മഹത്തായ ലക്ഷ്യത്തോടെ സകല അറബികളെയും പലസ്തീനില് നിന്നും നീക്കം ചെയ്യാന് പ്രവര്‍ത്തിക്കുക മാത്രമാണ് തങ്ങള് ചെയ്യുന്നതെന്നും അവര് ഊന്നി പറയുന്നു. ഇവരിലൊരാളെ നമുക്ക് ഉദ്ധരിക്കാം:

‘ നമ്മെ ഭീകരരെന്ന് തിരിച്ചു വിളിക്കുന്നത് സാ‍രമില്ല. കാരണം, അവരെ ഉന്മൂലനം ചെയ്യുന്നതിന്നായി മനുഷ്യത്വ രഹിതമായ കയ്യെറ്റം നാം നടത്തുന്നുണ്ടല്ലോ. രക്തത്തിന്മേല് കെട്ടിപ്പടുത്ത ഈ ഭീകര രാഷ്ട്രം, തെമ്മാടി, തങ്ങളുടെ ഇരകള് തൊടുത്തു വിടുന്ന കൊച്ചു റോക്കറ്റുകള്‍ക്കെതിരെ കള്ളകരച്ചില് നടത്തുന്നുവെന്നതും, ഹമാസ് ഉള്‍പ്പെടുന്നുവെന്നതിനാല് ആയിരക്കണക്കില് സിവിലിയന്മാരെ മായ്ച്ചുകളയാന് ഇതൊരു ഒഴികഴിവായി ഉപയോഗപ്പെടുത്തുന്നുവെന്നതും താല്പര്യ ജനകമായൊരു വസ്തുതയത്രെ.



ബ്രിട്ടീഷ് മാന്റേറ്റിന്നു മുമ്പ്, ജൂത താമസക്കാര് ഹാഷോമര് എന്ന സായുധ കാവല്‍ക്കാരുടെ ഒരു ഗ്രൂപ്പിന്ന് രൂപം നല്‍കി. ബ്രിട്ടീഷ് മാന്‍ഡേറ്റ് വന്ന ശേഷം, അത് ഹഗാന (പ്രതിരോധം) ആയിത്തീര്‍ന്നു. 60,000 സയണിസ്റ്റ് ജൂതന്മാര് അംഗങ്ങളായ ഹഗാനക്ക് 16000 പരിശീലനം ലഭിച്ച ഫീല്‍ഡ് സേനയുണ്ടായിരുന്നു. 6000 മുഴുസമയ പ്രവര്‍ത്തകരുള്ള പാല്‍മാക് എന്നൊരു സേനാ യൂനിറ്റുമുണ്ടായിരുന്നു. 3000 ത്തിന്നും 5000 ത്തിന്നുമിടയില് സായുധ ഭീകരരുള്‍ക്കൊള്ളുന്ന സംഘമായിരുന്നു Irgum Zvain Leuni. 1933 ല് ഹഗാനയെയും പാല്‍മകിനെയും അത് അതിജീവിച്ചു. ആദരവ് നഷ്ടപ്പെടാതിരിക്കാന്, ഹഗാനയുടെ ഭീകരതയുടെ ശക്തി കുറക്കാന് യത്നിച്ച ജൂത ഏജന്‍സിയെ അനുസരിക്കാന് Irgun തയ്യാറായിരുന്നില്ല.


1939 ല് ഇര്‍ഗുനിന്റെ കമാന്റിംഗ് ഓഫീസറായ അബ്രഹാം സ്റ്റേണ് മാതൃ സംഘടന വിട്ട് സ്റ്റേണ് ഗാങിന്ന് രൂപം നല്‍കി. 200 മുതല് 300 വരെയുള്ള മതഭ്രാന്തന്മാരുടെ ഒരു സംഗമായിരുന്നു ഇത്. ഇസ്രായേലിന്റെ ഭാവി പ്രധാന മന്ത്രിമാര് ഈ ഗംങ്ങുകളില് തങ്ങളുടെ പ്രവര്‍ത്തങ്ങളാരംബിച്ചു കഴിഞ്ഞു.



സയണിസ്റ്റ് ഭീകര പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്
1939 -2007



• 1939 ഹൈഫക്കടുത്ത ഇറാക്കി എണ്ണ പൈപ്പ് ലൈന് ഹഗാന തകര്‍ത്തു. ഓപറേഷനില് മോശെ ദയാനും പങ്കെടുത്തിരുന്നു. 1947 ല് ചുരുങ്ങിയത് നാല് തവണ ഇതേ പ്രക്രിയ ആവര്‍ത്തിച്ചു.
• Aug 20 – June 29
അറബി ബസ്സുകള്‍ക്കെതിരെ സയണിസ്റ്റുകള് നടത്തിയ ആക്രമണ പരമ്പരയില് 24 പേര്‍ക്ക് മരണം സംഭവിക്കുകയും 25 ആളുകള്‍ക്ക് പരിക്കേല്‍ക്കുകയും ചെയ്തു.


• 1939 Jerusalem Post Office. - Nov. 25 1940
ഹൈഫ ഹാര്‍ബറിന്നടുത്ത് വച്ച് S.S.Patria ജൂത ഭീകരര് തകര്‍ത്തു. 268 നിയമ വിരുദ്ധ ജൂത കുടിയേറ്റക്കാര് കൊല്ലപ്പെട്ടു. കപ്പല് സഞ്ചാരം തടയുന്നതിന്നായി അതിന് കേടുപാടുകളുണ്ടാക്കുക മാത്രമായിരുന്നു സ്ഫോടനം വഴി ഹഗാന എന്ന ഒളിപ്പോര് സംഘം ല്‍ക്ഷ്യം വെച്ചത്. പക്ഷെ, കപ്പലിനെ അയോഗ്യമാക്കനാവശ്യമായ സ്ഫോടനങ്ങളുടെ എണ്ണത്തിന്റെ കാര്യത്തില് അവര്‍ക്ക് കണക്കുകള് തെറ്റി. എന്നല് കണക്കില് തെറ്റു പറ്റിയതല്ലെന്നും ബ്രിട്ടീഷ് കുടിയേറ്റ നയം പലസ്തീനെ സ്വാധീനിപ്പിക്കാനുള്ള ഒരുദ്യമമെന്ന നിലക്ക് ജൂതന്മാര് പരസ്പരം കൊല്ലുകയായിരുന്നുവെന്നുമാണ് അധികമാളുകളും പറയുന്നത്. .
• Feb 24 1942
കരിങ്കടലില് വെച്ച് നടന്ന ഒരു സ്ഫോടനത്തില് S.S.Struma തകര്‍ന്നു. 769 നിയമവിരുദ്ധ കുടിയേറ്റക്കാര്‍ക്ക് ജീവന് നഷ്ടപ്പെട്ടു. ‘കൂട്ട ആത്മഹത്യയും കൂട്ട പ്രതിഷേധവു’മെന്നാണ് ജൂത ഏജന്‍സി ഇതിനെ വിശേഷിപ്പിച്ചത്.
• Nov.6 1944
മധ്യപൌരസ്ത്യ ദേശത്ത് താമസിക്കുകയായിരുന്ന ബ്രിട്ടീഷ് മന്ത്രി Lord Mone യെ Stern Gang എന്ന സയണിസ്റ്റ് ഭീകര സംഘം കൊലപ്പെടുത്തി.


• July 22 1946
ജറൂസലെമിലെ കിംഗ് ദാവിദ് ഹോട്ടല് സയണിസ്റ്റ് ഭീകരര് തകര്‍ത്തു. പലസ്തീന് ഗവര്‍മ്മെന്റിന്റെ സിവിലിയന് അഡ്മിനിഷ്ട്രേഷന്റെ കേന്ദ്ര കാര്യാലയം അതിലാണുണ്ടായിരുന്നത്. തദ്ഫലമായി ഇരുനൂറിലധികമാളുകള്‍ക്ക് ജീവന് നഷ്ടമാകുകയോ വധിക്കപ്പെടുകയോ ഉണ്ടായി.
• Menachem begin ന്റെനേതൃത്വത്തിലുളള Irgun ബ്രിട്ടീഷുകാര്, അറബികള്, ജൂതര് തുടങ്ങി തൊണ്ണൂറ്റി ര്‍ണ്ടോളം പേര്‍ക്കെതിരെ പദ്ധതിയിടുകയും നടപ്പാക്കുകയും ചെയ്ത കൂട്ടക്കൊലയില് 58 പേര്‍ക്ക് പരിക്കേറ്റു. ജൂത ഏജന്‍സി തലവനെന്ന നിലക്ക് Ben Gurion ഈ ഓപറേഷന്ന് അംഗീകാരം നല്‍കിയിരുന്നു. ബ്രിട്ടിഷ് ശേഖരിച്ച തെളിവുകള് നശിപ്പിക്കുകയായിരുന്നു, ഭീകര കുറ്റകൃത്യങ്ങളുടെയും കൊലയുടെയും ഒരു വല്യ തിരമാലയിലായി, അതിന്റെ നേതാക്കള് Hagganah, Palmach, Irgun, Sterngangs എന്നീ സംഘടനകളുമയി രഹസ്യ ധാരണയിലായതിന്റെ ലക്ഷ്യം. *************



• Oct 1 1946
റോമിലെ ബിട്ടീഷ് എംബസ്സി ബോംബിട്ടു തകര്‍ന്നു. Irgun ആണ് ഉത്തരവാദിത്തമേറ്റെടുത്തത്.
• June 1947
ബ്രിട്ടീഷ് കേബിനറ്റ് മന്ത്രിമാര്‍ക്കയച്ച കത്തുകളില് ബോംബുകളുള്ളതായി കണ്ടെത്തി.

• Sept. 3 1947
ബ്രിട്ടീഷ് യുദ്ധകാര്യാലയത്തിന്റെ വിലാസത്തിലെത്തിയ ഒരു തപാല് ബോംബ് ലണ്ടനിലെ തപാല് ഓഫീസിലെ സോര്‍ട്ടിങ് റൂമില് പൊട്ടിത്തെറിക്കുകയും 2 പേര്‍ക്ക് പരിക്കേല്‍ക്കുകയും ചെയ്തു.
• Jan. 7 1948
ജെറൂസ്ലേമില് ജാഫ്ഫാ ഗൈറ്റിനടുത്തു നടന്ന ബോംബ് സ്ഫോടനത്തില് 17 അറബികള് കൊല്ലപ്പെട്ടു. രക്ഷപ്പെടാന് ശ്രമിക്കവെയാണ് 3 പേര് കൊല്ലപ്പെട്ടത്. ഹെബ്രോണിനടുത്ത് ഒരു ബ്രിട്ടീഷ് കാരന്റെ കൊലയടക്കം വളരെയധികം വിപത്തുകള് റിപ്പോര്‍ട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ടു.
• Jan 16 1948
സയണിസ്റ്റുകള് 3 അറബി കെട്ടിടങ്ങള് തകര്‍ത്തു. 18 മാസത്തിന്നും 12 വയസ്സിന്നുമിടയിലെ 8 കുട്ടികള് ആദ്യം തന്നെ കൊല്ലപ്പെട്ടിരുന്നു.
• Feb 15 1948
സഫാദിനടുത്ത് ഒരറബി ഗ്രാമം Hagganah ഭീകരര് അക്രമിച്ചു. നിരവധി വീടുകള് തകര്‍ക്കുകയും 4 പിഞ്ചു കുഞ്ഞുങ്ങളടക്കം 11 അറബികളെ കൊല്ലുകയും ചെയ്തു.
• Mar 3 1948
ഹൈഫയില് ഒരറബിയുടെ കെട്ടിടത്തിന്ന് സയണിസ്റ്റുകളെല്‍പ്പിച്ചത് കനത്ത ആഘാതമായിരുന്നു. 400 ib സ്ഫോടക വസ്തുക്കളുമായി ഒരു സൈനിക ട്രക്ക് കെട്ടിടത്തിനകത്തേക്ക് ഓടിച്ചു കയറ്റുകയും സ്ഫോടനം നടക്കുന്നതിന്ന് മുമ്പായി രക്ഷപ്പെടുകയുമായിരുന്നു. 11 അറബികളും 3 ആര്‍മീനിയരും കൊല്ലപ്പെടുകയും 23 പേര്‍ക്ക് പരിക്കേല്‍ക്കുകയും ചെയ്തു. Sterngangs ആണ് സംഭവത്തിന്റെ ഉത്തരവാദിത്തമേറ്റെടുത്തത്.

• Mar 22 1948
ഹൈഫയില് ഇറാഖ് സ്ട്രീറ്റിലെ ഒരു ഹൌസിങ് ബ്ലോക്ക് തകര്‍ക്കുകയും 17 പേര് കൊല്ലപ്പെടുകയും മറ്റു 100 പേര്‍ക്ക് പരിക്കേല്‍ക്കുകയും ചെയ്തു. Sterngangs ലെ 4 അംഗങ്ങള് 4 ലോഡ് സ്പോടക വസ്തുക്കള് സ്ട്രീറ്റിലേക്കു ഓടിച്ചു കയറ്റുകയും സ്ഫോടനം നടക്കുന്നതിന്ന് മുമ്പായി വാഹനങ്ങള് ഉപേക്ഷിച്ച് രക്ഷപ്പെടുകയുമായിരുന്നു.

• Mar 31 1948
ഒരു മാസത്തിനിടക്ക് രണ്ടാം തവണയും കൈറൊ – ഹൈഫ എക്സ്പ്രസ്സ് മൈന് ഉപയോഗിച്ചു തകര്‍ക്കുകയുണ്ടായി. ബെനിയാമിനടുത്ത് ഒരു electronically denoted land mine ഉപയോഗിച്ചു നടത്തിയ ഈ ആക്രമണത്തില് 40 പേര് മരിക്കുകയും 60 പേര്‍ക്ക് പരിക്കേല്‍ക്കുകയും ചെയ്തു.
• Apr 9 1948
Irgun Zvai Leumi യുടെയും Sterngang യുടെയും ഒരു സംയുക്ത സേന Palmach force ന്റെ സഹായത്തോടെ ദേര് യാസ്സിന് എന്ന അറബി ഗ്രാമം പിടിച്ചടക്കുകയും നിരായുധരായ 200 ലധികം പൌരന്മാരെ വധിക്കുകയും ചെയ്തു. എണ്ണമറ്റ സ്ത്രീകളും കുട്ടികളും ഇതില് പെട്ടിരുന്നു.വൃദ്ധന്മാരെയും വൃദ്ധകളെയും ജെരൂസലീമിലെ യുദ്ധ താവളത്തില് ചങ്ങലയിലായി പരേഡ് നടത്തി. പിടിക്കപ്പെട്ടവരില് 20 പേരെ പിന്നീട് ഗെവാറ്റ് ശൌലില് ഒരു കല്‍ക്കുഴിയില് വെടിവെച്ചു കൊന്നു. അയല് വാസികള് പേടിച്ചു പലായനം നടത്തുകയും അങ്ങനെ പുറത്താക്കല് പ്രക്രിയ ത്വരിതപ്പെടുത്തുകയുമായിരുന്നു കുറ്റവാളികളുടെ ലക്ഷ്യം.

• Apr 16 1948
തെല് ലിറ്റ്വിന്‍സ്കിയിലെ മുന് ബ്രിട്ടീഷ് സൈനിക കേമ്പ് സയണിസ്റ്റുകളാക്രമിക്കുകയും 90 അറബികളെ കൊല്ലുകയും ചെയ്തു.

• Apr 19 1948
തിബ്രീസിലെ ഒരു വീട്ടില് 14 അറബികളെ സയണിസ്റ്റുകള് വധിച്ചു. Irgun – Hagganah ഭീകരരുടെ സംയുക്ത ആക്രമണം നടക്കുകയും ജാഫ മുഴുവന് കൊള്ളയടിക്കുകയും ചെയ്തു. കവര്‍ച്ച മുതലുകളില് കഴിയുന്നവ കൊണ്ടു പോകുകയും അല്ലാത്തവ നശിപ്പിക്കുകയുമായിരുന്നു.
• May 3 1948
പലസ്തീനില് നിറുത്തിയിരുന്ന ഒരു ബ്രിട്ടീഷ് ഓഫീസറുടെ വിലാസത്തിലെത്തിയ ഒരു ബുക് ബോംബ് പൊട്ടിത്തെറിച്ചു അയാളുടെ സഹോദരന് റെക്സ് ഫറാന് കൊല്ലപ്പെടുകയും ചെയ്തു.
• May 11 1948
പലസ്തീനില് ഒരു മുന് കമാന്റിമ്ഗ് ഓഫീസറുടെ വിലാസത്തിലെത്തിയ ഒരു ലറ്റര് ബോംബ് കൃത്യ സമയത്ത് അയാളുടെ ഭാര്യ് കണ്ടെത്തി.
• May 21 1948
230 ലധികം പലസ്തീനികള് റ്റാന്റുറയില് നിര്‍ദ്ദയം തോക്കിന്നിരയാക്കപ്പെടുകയും
May 22 ന്ന് കൂട്ടത്തോടെ കുഴിച്ചു മൂടുകയും ചെയ്തു. ( അതിന്റെ ചിത്രങ്ങളും 21
ദൃക്‌സാക്ഷി വിവരണങ്ങളും ഈ ലിങ്കില് കാണാം…….)
• April 25 – May 13
Irgun – Hagganah ഭീകരരുടെ സംയുക്ത ആക്രമണം നടക്കുകയും ജാഫ മുഴുവന് കൊള്ളയടിക്കുകയും സായുധാക്രമണം നടത്തുകയും ചെയ്തു. കവര്‍ച്ച മുതലുകളില് കഴിയുന്നവ കൊണ്ടു പോകുകയും അല്ലാത്തവ നശിപ്പിക്കുകയുമായിരുന്നു.



ഇസ്രായേല് ഭീകര പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്
1948 മുതല് ഇന്നു വരെ

• Sept 17 1948
പലസ്തീനിലെ യൂനൊ മധ്യസ്ഥനായിരുന്ന Count Folke Berndadotte നെ Sterngangs അംഗങ്ങള് ജെറൂസലേമിലെ സയണിസ്റ്റ് നിയന്ത്രിത ഭാഗത്തില് ചതിച്ചു കൊന്നു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ അംഗരക്ഷകന് Col. Serot നെയും ജൂത ഭീകരര് വധിച്ചു.
• Nov 1948
ഇഗ്രീറ്റ്, ബിരീം എന്നീ ക്രിസ്ത്യന് അറബ് ഗ്രാമങ്ങള് ആക്രമിച്ചു നശിപ്പിച്ചു. കുട്ടികളും സ്ത്രീകളുമടക്കം എണ്ണമറ്റ നിരായുധരായ പൌരന്മാര് കൊല്ലപ്പെടുകയും പരിക്കേല്‍ക്കുകയുമുണ്ടായി.അറബികളായ ക്രിസ്ത്യന് താമസക്കരെ മുഴുവന് ബലമായി വീടൊഴിപ്പിക്കുകയും നാടുകടത്തുകയും ചെയ്തു. കോടതി വിധികള് ഏറെയുണ്ടായിട്ടും ഇസ്രായേല് ഭരണകൂടം ഇവരെ തിരിച്ചുവരാന് സമ്മതിക്കുന്നില്ല.

• Feb 1949
Anan, Kafr Yasif എന്നീ ഗ്രാമങ്ങളിലെ സകല അറബികളെയും Hagganah ഭീകരര് വീടുകളില് നിന്നും ബലമായി നാടു കടത്തി.
• 1950
ജൂതന്മാരെ ഇസ്രായേലിലേക്കു കുടിയേറിപ്പാര്‍ക്കാന് സമ്മര്‍ദ്ദം നടത്തുകയെന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ ബഗ്ദാദ്, ഇറാഖ്, മറ്റ് ജൂത കേന്ദ്രങ്ങള് എന്നിവിടങ്ങളിലെ സിങോഗുകളിലേക്ക് സയണിസ്റ്റ് ഏജന്റുകള് ബോംബെറിഞ്ഞു.

• Aug 28 1953
ഗാസാ സ്ട്രിപ്പിലെ ബുറൈജിലെ UNRWA അഭയാര്‍ത്ഥി കേമ്പിന്നു നേരെ സായുധരായ ഇസ്രായെലികള് ആക്രമണം നടത്തി. കൂരകളുടെ ജനലുകള് വഴി ഗ്രനെഡുകളെറിയുകയും പലായനം നടത്തുന്ന അഭയാര്‍ത്ഥികളെ വെടി വെക്കുകയും ചെയ്തു. 30 പേര് മരിക്കുകയും 62 പേര്‍ക്ക് പരിക്കേല്‍ക്കുകയും ചെയ്തു.
• Oct 14 1953
ഇസ്രായേല് സേന ഖിബിയാ ഗ്രാമം ആക്രമിച്ചു 42 ഗ്രാമീണരെ വധിച്ചു.

• July 14 1953
കൈറോവിലെ അമേരിക്കന് – ബ്രിട്ടീഷ് കോണ്‍സുലേറ്റും ഇന്‍ഫൊര്‍മേഷന് ഓഫീസുകളും തകര്‍ക്കപ്പെട്ടു. ഇസ്രായേലി പ്രധിരോധ മന്ത്രികാര്യാലയത്തിന്റെ കീഴില് ഇസ്രായേല് ഏജന്റുകളാണീ പ്രക്രിയ നടത്തിയത്.
• Dec 1954
സിവില് ഏവിയേഷന്റെ ചരിത്രത്തില് ആദ്യമായി ഇസ്രായേല് വൈമാനിക കൊള്ള നടത്തി. ഒരു സിറിയന് വിമാനം തെല് അവീവില് ബലമായി പിടിച്ചിറക്കുകയും യ്ആത്രക്കരെയും ജോലിക്കരെയും ദിവസങ്ങളോളം പിടിച്ചു വെക്കുകയും ചെയ്തു. അന്താരാഷ്ട്ര പ്രതിഷേധങ്ങളെല്ലാം അവഗണിച്ചു കൊണ്ടായിരുന്നു അവരിത് ചെയ്തത്.
• Apr 4/5 1956
120 എം.എം. മോര്‍ട്ടാറുകള് ഉപയോഗിച്ചു ഗാസക്ക് നേരെ ഇസ്രായെല് നടത്തിയ ഷെല്ലാക്രമണത്തില് 56 അറബ് സിവിലിയന്മാര് കൊല്ലപ്പെടുകയും 103 പേര്‍ക്ക് പരിക്കേല്‍ക്കുകയും ചെയ്തു.
• Jan 11 1952 – Sept 25 1956
പലസ്തീനിലെയും സിറിയയിലെയും ബൈത് ജാല, ഫാലെം, റാന്റീസ്, ഖിബിയ, നാഹലിന്, ബനി സുഹൈല, റഹ്വ, ഗാരംറ്റല്, നദി ഫുകിന് എന്നീ അറബ് ഗ്രാമങ്ങളിലും ബുജൈറയിലെ അഭയാര്‍ത്ഥി കേമ്പുകളിലും ഗാസ സ്ട്രിപ്പിലെ ഗാസയിലും ഇസ്രായേല് നടത്തിയ അക്രമാസക്തമായ റൈഡില് 220 അറബികള് മരിച്ചു.

• Oct 29 1956
കുഫ്ര് കസെമില് 7 കുട്ടികളും 9 സ്ത്രീകളുമടക്കം 47 പേരെ ഇസ്രായേല് അതിര്‍ത്ഥി സേന കൂട്ടക്കൊല നടത്തി. അതിര്ത്ഥി സേന വന്ന് അന്ന് വൈകുന്നേരം 5 മണിക്ക് കര്‍ഫ്യു ആയിരിക്കുമെന്ന് വിളമ്പരം നടത്തി. വയലില് ജോലിയിലായിരുന്ന അധികമാളുകളും കര്‍ഫ്യുവിന്റെ വിവരമറിഞ്ഞിരുന്നില്ല. വൈകുന്നേരം അവര് തിരിച്ചെത്തിയപ്പോള് വെടിവെച്ചു കൊല്ലപ്പെടുകയായിരുന്നു.
• Nov 3 1956
ഖാന് യൂനിസ് നഗരം ഇസ്രായേല് സേന പിടിക്കുകയും 275 പേര് മരിക്കുകയും ചെയ്തു.

• Nov 12 1956
റഫ അഭയാര്‍ത്ഥി കേമ്പില് ഇസ്രായേല് സേന 111 സിവിലിയന്മാരെ കൊന്നു.
• Oct 6 1959
അസാസ്മ ഗോത്രത്തിലെ നൂറുകണക്കില് ബെദിയുനികളെ നഗാബില് നിന്ന് നാടു കടത്തിയതിന്റെ പേരില് ഈജിപ്ത് – ഇസ്രായേല് സംയുക്ത ആര്‍മീസ്റ്റിക് കമ്മീഷന് ഇസ്രായേലിനെ അധിക്ഷേപിച്ചു.
• Nov 13 1960
ടാങ്കുകള്, രക്ഷാകവചമുള്ള കാറുകള് എന്നിവയോടെ വലിയൊരു ഇസ്രായേല് സേന സാമു ഗ്രാമം ആക്രമിച്ചു. 125 വീടുകള്, ഒരു സ്കൂള്, ഒരു ക്ലിനിക് എന്നിവ നശിപ്പിച്ചു. മറ്റൊരു ഗ്രാമത്തില് 15 വീടുകള് നശിച്ചു. 18 പേര് മരിക്കുകയും 54 പേര്‍ക്ക് പരിക്കേല്‍ക്കുകയും ചെയ്തു.
• 1959 – 63
ഇസ്രായേല് സായുധ സേന റാഫയിലെ അഭയാര്‍ത്ഥി കേമ്പുകള്, നുഖൈബ്, റഫാത് എന്നിവിടങ്ങളിലെ ഗ്രാമങ്ങള്, സിറിയയിലെയും പലസ്തീനിലെയും ഷൈഖ് ഹുസൈന് എന്നിവ ആക്രമിച്ചു.47 സിവിലിയന്മാര് മരിച്ചു.

• June 6 1967 – June 8 1967
6 ദിവസ യുദ്ധവേളയില് ഗാസാ തീരത്ത് നിന്ന് വളരെ അകലെയായിരുന്ന യു. എസ്സ്. എസ്സ് ലിബെര്‍റ്റി എന്ന യു. എസ്സ് ഇന്റെലിജെന്‍സ് ഗാതെറിങ് കപ്പല് ഇസ്രായേല് ആക്രമിച്ചു. 35 പേര് മരിക്കുകയും 171 പേര്‍ക്ക് പരിക്കേല്‍ക്കുകയും ചെയ്തു. അക്രമം മനപൂര്‍വ്വമായിരുന്നുവെന്ന് മാത്രമല്ല, ഇസ്രായേലിന്നും അമേരിക്കക്കുമിടയിലെ ഒരു സംഘര്‍ഷമൊഴിവാക്കാന് പ്രസിഡന്റ് ജോണ്‍സന് സിക്സ് ഫ്ലീറ്റ് റെസ്ക്യു വിമാനങ്ങള് തിരിച്ചു വിളിക്കുകയും ചെയ്തു.ഈജിപ്തുമായുള്ള തങ്ങളുടെ യുദ്ധത്തില് അമേരിക്കന് ജനതയെ തങ്ങളുടെ പക്ഷത്തേക്ക് പ്രേരിപ്പിക്കുകയായിരുന്നു ഈ സംയുക്ത പ്രവര്‍ത്തനം കൊണ്ട് അവരുടെ ലക്ഷ്യം.





• June 12 1967
ജെറൂസലേമിലെ മൊറോക്കന് പ്രദേശത്ത് വീടുകളൊഴിവാകണമെന്ന മൂന്നു മണിക്കൂര് നേരത്തെ മുന്നറിയിപ്പിന്നു ശേഷം നാനൂറു കുടുംബങ്ങളെ കുടിയിറക്കി.ഖാല്‍ഖില്യയിലും ഇതേ സംഭവം ആവര്‍ത്തിച്ചു.

• June 12 1967
ബൈത് നുബ, യാലു, അംവാസ് എന്നീ ഗ്രാമങ്ങള് ബലാല്‍ക്കാരം കുടിയിറക്കപ്പെട്ട ശേഷം നിലം പരിശാക്കപ്പെട്ടു
• June /July 1967
1967 ലെ ജുലൈ യുദ്ധകാലത്ത് ഇസ്രായേല് സേന 5 സന്ദര്‍ഭങ്ങളിലായി UNEF ഇന്ത്യന് സ്റ്റാഫിനെ മനപൂര്‍വം ആക്രമിച്ചു. അതില് 11 പേര്‍ക്ക് ജീവന് നഷ്ടപ്പെടുകയും 24 പേര്‍ക്ക് പരിക്കേല്‍ക്കുകയും ചെയ്തു. ഇസ്രായേല് സേന UNEF ഉദ്യോഗസ്ത്ഥരോട് അപമര്യാദയായി പെരുമാറുകയും അവരുടെ സമ്പത്ത് കൊള്ളയടിക്കുകയും ചെയ്തുവെന്ന് യു. എന്. സെക്രട്ടറി ജനറല് റിപ്പോര്‍ട്ട് ചെയ്യുന്നു.
• June / Dec 1967
1967 ലെ ജൂണ് യുദ്ധ ഫലമെന്ന നിലക്ക്, ഗാസയിലും വെസ്റ്റ് ബാങ്കിലും താമസിച്ചിരുന്ന 400,000 ലധികം പലസ്തീനിയന് അറബികളെയും കുനീത്രയില് തമസിച്ചിരുന്ന 100,000 ലധികം വരുന്ന പലസ്തീനികള്, സിറിയക്കാര് എന്നിവരെയും സ്വന്തം ഭവനങ്ങളില് നിന്ന് പിഴുതെറിയപ്പെട്ടു. പ്രദേശം ഇസ്രായേലിന്റെ കൈവശമായപ്പോള് അവര്‍ക്ക് തിരിച്ചുവറന് അനുമതി നിഷേധിക്കുകയും ചെയ്തു.
• June 11 1967 - June 1974
ഗാസയിലും വെസ്റ്റ് ബാങ്കിലുമായി 19,000 പലസ്തീന് ഭവനങ്ങള് ഇസ്രായേല് സേന നശിപ്പിച്ചു. 380 ഗ്രാമങ്ങള്‍ക്കും നഗരങ്ങള്‍ക്കും സമാനമായിരുന്നു അവ. മുമ്പ്, 1948 – 1950 കാലത്തും ഏകദേശം ഇത്ര തന്നെ നശിപ്പിച്ചിരുന്നു.
• Dec 28 1968
• ഹെലികോപ്റ്റര് വഴി കൊണ്ട് വരപ്പെട്ട ഇസ്രായേല് കമാന്റോ യൂനിറ്റുകള് ബൈറൂത്ത് സിവില് വിമാനത്താവളമാക്രമിക്കുകയും 13 സിവിലിയന് എയര് ക്രാഫ്റ്റുകള് നശിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. തദ്വാരാ, 22 മില്യണ് പൌണ്ട് സ്റ്റെര്‍ലിങ്ങാണ് നഷ്ടമായത്.
• Sep 4 1967, sep 29 1967, July 8 1968, sep 8 1968, May 11 1969
ഇസ്രായേലി പീരങ്കിപ്പട ഇസ്മെയില്, സ്യൂസ്, ഫോര്‍ട്ട് സൈദ് എന്നിവിടങ്ങളിലെ ജനവാസ കേന്ദ്രങ്ങളില് ഷെല് പ്രയോഗം നടത്തി. 1967 ലെ ജൂണ് യുദ്ധം മുതല് ഇസ്മെയിലില് 600 പേര് കൊല്ലപ്പെടുകയും 1000 പേര്‍ക്ക് പരിക്കേല്‍ക്കുകയും ചെയ്തുവെന്ന് ഈജിപ്ഷ്യന് ഗവര്‍മ്മെന്റ് അറിയിച്ചു.
• Feb 12 1970
ഈജിപ്തിലെ അബൂസാബെലിനടുത്ത് ഇസ്രായേലി വിമാനങ്ങള് ഒരു ഫാക്റ്ററിക്ക് ബോമ്പിടുകയും സാധാരണക്കാരായ 700 തൊഴിലാളികള്‍ക്ക് ജീവന് നഷ്ടപ്പെടുകയും ചെയ്തു. 98 പേര്‍ക്ക് പരിക്കേറ്റു.
• Mar 31 1970
Nile Delta യിലെ മന്‍സൂറ നഗരത്തില് ഇസ്രായേലി വിമാനങ്ങള് ബോമ്പിടുകയും 12 സിവിലിയന്മാര് കൊല്ലപ്പെടുകയും മറ്റു 35 പേര്‍ക്ക് പരിക്കേല്‍ക്കുകയും ചെയ്തു.
• Apr 8 1970
കൈറോവിന്ന് വടക്ക് 80 കി.മീ അകലെയുള്ള ശര്‍ഖിയ്യ പ്രവിശ്യയിലെ Bahr el Baqar സ്കൂളിന്ന് ഇസ്രായേലി വിമാനങ്ങള് ബോമ്പിടുകയും 16 സ്കൂള് കുട്ടികള് കൊല്ലപ്പെടുകയും ചെയ്തു.
• Mar 11 1971
ഗാസ സ്ട്രിപ്പിലെ 34 കുടുംബങ്ങള് സീനായ് മരുഭൂമിയിലെ അബൂ സുനൈമയിലേക്ക് നാടുകടത്തപ്പെട്ടു.
• Aug 1 1971
ഗാസ സ്ട്രിപ്പിലെ ഇസ്രായേലി മിലിറ്ററി ഓപറേഷന് അധികാരികള് സ്ട്രിപ്പില് താമസിക്കുകയായിരുന്ന 400,000 പലസ്തീന് അഭയാര്‍ത്ഥികളെ നീക്കം ചെയ്യുന്നതിനായി രൂപം നല്‍കിയ ഒരു House Demolition and Terrorism കാമ്പൈന് ആരംഭിച്ചു.
•

•

Lookup a word or passage in the Bible
Include this form on your page

" തൈസീറസ്സര്ഫ്"

അല്ലാഹുവിന്റെ അനുഗ്രഹത്താല്‍ " തൈസീറസ്സര്ഫ്" എന്ന കൃതി പ്രസിധീകരിചിരിക്കുന്നു. അല്ഹംദു ലില്ലാ

كتاب تيسير الصرف

كتاب تيسير الصرف الكلمة وأقسامها 2 اللازم والمتعدى.. 3 تقسيم الفعل من حيث عدد الحروف.. 4 الفعل الماضى. 7 المعروف والمجهول من الماضى المثبت ومنفيه. 7 الفعل المضارع. 10 المعروف والمجهول من المضارع المثبت ومنفيه. 11 دخول لَمْ على المضارع. 15 دخول " لَنْ " على المضارع. 17 الامر وكيفية بنائه. 19 امر الغائب وكيفية بنائه. 21 النهي وكيفية بنائه. 22 دخول النون الثقيلة على الفعل. 23 دخول النون الخفيفة للتوكيد على الافعال. 26 كيفية بناء اسمى الفاعل والمفعول. 28 ظرفا الزمان والمكان. 30 اسم التفضيل وكيفية بنائه. 30 بعض الاسماء المتعلقة بالافعال. 31 اوزان الثلاثي المجرد 33 طريقة تيسير حفظ صيغ الافعال من الثلاثي المجرد 34 الثلاثى المزيد فيه. 36 الاوزان التى زيد فيه حرف واحد 36 الاوزان التى زيد فيه حرفان او ثلاثة احرف.. 37 3) الاوزان التى زيد فيها ثلاثة احرف.. 39 البابان المتفرعان من بابي التفعٌُل والتفاعُل. 40 الرباعي المجرد ووزنه. 42 الرباعي المزيد فيه واوزانه. 43 طريقة تيسير حفظ صيغ الافعال من غير الثلاثي المجرد 44 الكلمة وأقسامها الأمثلة: 1) قرأ التلميذ الدرس 2) قعد الولد على المقعد 3) يكتب محمد بالقلم 4) يذهب المعلم الى المدرسة البحث: اذا تأملنا الامثلة المتقدمة نجد ان كل واحد منها جملة تامة تفيد فآئدة تامة . فإن جملة ” قرأ التلميذ الدرس ", نفهم منها ان القرآئة حصلت من التلميذ . وكذلك المثال الثانى " قعد الولد على المقعد " , نفهم منها ان القعود حصل من الولد. وهذا هو الحال فى المثالين الثالث والرابع . اما اذا حذفنا لفظ ׳ التلميذ ׳ من المثال الاول فنفهم منه ان قرآءة الدرس قد وقعت , ولكن لا ندرى ممن وقعت. وكذلك الحال اذا حذفنا منها لفظ ׳ الدرس ׳ , نفهم منه ان القرآءة حصلت من الولد , ولكن لا ندرى أي شيئ قرأ. فظهر انهما لا يفيدان حينئذ فآئدة تامة . وكل مثال من هذا النوع , نعنى به جملة تامة تفيد فآئدة تامة, يسمى الجملة المفيدة او الكلام . ونعود الى الامثلة فنتأمل اجزآء كل واحد منها . ولنأخذ اولا ׳ قرأ التلميذ الدرس ׳ , نجد فيه ثلاثة اجزآء وهي ׳ قرأ " و" التلميذ " و " الدرس ׳ . وكل واحد من هذه الاجزآء الذى يتركب منه الكلام يسمى ׳ الكلمة ׳ . فهذا الكلام قد تركبت من ثلاثة اجزآء . وهكذا الحال فى المثال الثانى فإن ׳ قعد ׳ فيه كلمة و ׳ الولد ׳ كلمة اخرى , و ׳ على ׳ كلمة ثالثة , كما ان ׳ المقعد ׳ كلمة رابعة . فهذا المثال قد تركب من اربع كلمات, وهلم جرا...... ثم نعود الى الامثلة مرة أخرى ونتأمل كلماتها نجد ان ׳ قرأ ׳ فى المثال الاول قد دل على حصول القرآءة فى الزمن الماضى , وكذلك الحال فى ׳ قعد ׳ فإنه يدل على حصول القعود فى الزمن الماضى . واما ׳ يكتب ׳ و׳ يذهب ׳ فى المثالين الثالث والرابع فيدلان على حصول الكتابة والذهاب فى الزمن الاستقبال. وبالجملة كل واحد من هذه الكلمات المذكورة يدل على حصول عمل فى زمن خاص . والكلمة من هذا النوع تسمى ׳ الفعل ׳ . ثم نتأمل الكلمات : التلميذ و الدرس و الولد و المقعد و محمد و القلم و المعلم و المدرسة, نجد ان كل واحد منها يدل على شيئ من الاشياء كالانسان والجماد . فالتلميذ يدل على انسان , وكذلك الولد ومحمد والمعلم . اما الدرس فيدل على معنى يحضر فى القلب. والكلمات : المقعد و القلم و المدرسة تدل على بعض الجمادات. والكلمة من هذا النوع تسمى ׳ الاسم ׳ . ثم نتأمل الكلمات : ׳ على ׳ فى المثال الاول و ׳ ب ׳ فى المثال الثالث و ׳ الى ׳ فى الرابع , نجد ان كل واحد منها لا يدل على شيئ بنفسه . فإن ׳ على ׳ لا معنى له عند تجرده مما بعده من الكلمات , ولكن اذا اتصل بما بعده يدل على معنى . وكذلك الحال فى ׳ ب ׳ و ׳ الى ׳ انما يدلان على معنى عند اتصالهما بما بعدهما . والكلمة من هذا النوع تسمى ׳ الحرف ׳ . فنستفيد من هذا البحث ان الكلمات على ثلاثة انواع : الفعل و الاسم و الحرف . واذا تتبعنا كلام العربية لا نجد كلمة سوى هذه اللثلاثة . القاعدة: · الكلام هو قول يفيد فآئدة تامة , ويسمى الجملة المفيدة ايضا · الجزأ الذى يتركب منه الكلام يسمى الكلمة · الكلمات على ثلاثة اقسام: 1) الفعل : كلمة تدل على حصول عمل فى زمن خاص 2) الاسم : كلمة تدل على شيئ من الاشيآء , إما انسان او حيوان او جماد اوغيرها 3) الحرف : كلمة لا تدل على معنى بنفسه , وانما تدل على معنى عند اتصالها بما بعدها اللازم والمتعدى الامثلة : 1) ضحك الغلام 2) انطلق محمد 3) سلم الرجل من الغرق 1) اكل الولدُ التفاحةَ 2) سمع الرجل الشعرَ 1) اَضْحكتُ الغلامَ 2) انطلقت بمحمدٍ 3) سلٌَمتُ الرجل من الغرق البحث : تأمل كلمة " ضحك " فى المثال الاول من الطائفة الاولى تجد انها فعل لا يتم معناها الا اذا اتصلت بها ما بعدها ( الغلام ) . فالمعنى الآن : قد حصل الضحك من الغلام , فأفادت فائة تامة . وكذلك الحال فى " انطلق " و " سلم " فى المثالين الثانى والثالث . وانت تعلم ان كل واحد من هذه الكلمات الذى يدل على من وقع منه الفعل يسمى الفاعل . فيستفاد منه ان هذه الافعال تفيد فائدة تامة اذا اتصل بها الفاعل ولم تحتج الى المفعول به ولم تتعدٌَ اليه . وكل فعل لا يتعدى الى المفعول به ولا يحتاج اليه يسمى الفعل اللازم اما اذا نظرنا الى " اكل " من المثال الاول من الطائفة الثانية فنجد ان الفعل لا يفيد فائدة تامة اذا اتصل به الفاعل فحسبُ . فان معناه الآن هو ان الاكل قد حصل من الولد , ولكن لا ندرى ايٌَ شيئ اكل . فلما اتصل به " التفاحة " أفاد فائة تامة . وهكذا الامر فى " سمع " من المثال الثانى من هذه الطائفة . فالفعلان انما يفيدان عند اتصالهما بالمفعول به بعدهما ( التفاحة و الشعر ) , وبلغة اخرى ان هذين الفعلين يحتاجان ويتعديان الى المفعول به . وكل فعل يحتاج ويتعدى الى المفعول به يسمى الفعل المتعدى واما الافعال من الطائفة الثالثة من الامثلة فلم تفد ايضا عند اتصالها بالفاعل فحسبُ , بل احتاجت الى المفعول به بعدها وتعدت اليه , مع كون هذه الافعال هي الافعال اللوازم نفسها من الطائفة الاولى من الامثلة . فما سبب ذلك ؟ اذا تأملنا لم نجد سببا الا ان الاول من الافعال فيها ( اضحك ) قد اتصل به " همزة " , والثانى ( انطلق ب ) قد اتصل به " الباء " والثالث ( سلٌَم ) قد اتصل به " تضعيف العين " . فانا اذا حذفنا هذه الزيادات من هذه الافعال نجدها لا تفيد فائدة تامة . فيستنبط منه ان اللازم يصير متعديا اذا اتصل به هذه الاشياء القاعدة: v اللازم هو الفعل الذى لا يتعدى الى المفعول به ولا يحتاج اليه v المتعدى هو الفعل الذى يتعدى الى المفعول به ويحتاج اليه v اللازم يصير متعديا بزيادة همزة قبل الفعل و بتضعيف العين وبتعديته بالباء الجارة ********************************************************** تقسيم الفعل من حيث عدد الحروف الامثلة: 1) كرم المعلم 2) جلس الشيخ على الكرسى 3) أكرم الولد والديه 4) جالس الطالب زميله 5) زلزل الله الارض 6) تزلزلت الارض البحث: درسنا من الدرس السابق ان الكلمة على ثلاثة أقسام وهي الاسم والفعل والحرف, وجدير بالذكر هنا ان علم التصريف انما تعنى بالأفعال دون غيره من قسيميه. فأبحاثه انما تدور حول الفعل , ولكن قد تعالج شيئا من الاسمآء , لشدة تعلقه به , كما سترى بعدُ. نتأمل الكلمات : كرم وجلس وأكرمَ و جالسَ من الامثلة , نجد ان كل واحد منها كلمة تدل على حصول عمل فى زمن خاص . وقد درسنا ان مثل هذه الكلمات يسمى " الفعل" . فهذه الكلمات كلها أفعال . وينبغى ان يعلم ان الحرف الاول من الفعل يسمى " الفآء" والثانى " العين " والثالث " اللام". ونعود الى هذه الكلمات ونتأمل الكلمتين : كرم وجلس , نجد ان كل واحد منهما فيه ثلاثة احرف اصلية. وكل فعل من هذا القبيل يسمى " الثلاثى" اما اذا تأملنا الفعلين : أكرم و جالسَ فى المثالين الثالث والرابع نجد ان الاول – أكرم – من كرُمَ مع زيادة همزة قبل الفآء , وكذلك " جالس " فانه من " جلس " مع زيادة الف بعد الفآء فنستفيد من هذا البحث ان الثلاثي قسمان , الاول ما ليس فيه حرف زآئد علىالحروف الاصلية . وهذا القسم يسمى " الثلاثي المجرد ". والثانى ما فيه حرف او حروف زآئد علىالحروف الاصلية . وهذا القسم يسمى " الثلاثي المزيد فيه ". اما " زلزل " فى المثال الخامس فهو ايضا من الافعال. ولكن فيه اربعة احرف اصلية , بخلاف " تزلزل " , فانه من " زلزل " مع زيادة التآء قبل الفآء . اما الفعل الذى فيه اربعة احرف اصلية من غير زيادة فيسمى " الرباعي المجرد ". والذى فيه اربعة احرف اصلية مع زيادة حرف او حرفين فيسمى " الرباعي المزيد فيه " . القاعة: · الفعل من حيث عدد الحروف قسمان: 1) الثلاثى : هو الفعل الذى كان ماضيه على ثلاثة احرف اصلية 2) الرباعي : هو الفعل الذى كان ماضيه على اربعة احرف اصلية · وهما نوعان : 3) المجرد : هو الفعل الذى ليس فيه حرف من الزوآئد 4) المزيد فيه : هو الفعل الذى فيه حرف او حروف من الزوآئد · فتحصل لنا اربعة اقسام للفعل , وهي : 1. الثلاثي المجرد : هو الفعل الذى كان ماضيه على ثلاثة احرف اصلية بلا زيادة حرف او حروف 2. الثلاثي المزيد فيه : هو الفعل الذى كان ماضيه على ثلاثة احرف اصلية مع زيادة حرف او حروف على الاصل 3. الرباعي المجرد : هو الفعل الذى كان ماضيه على اربعة احرف اصلية بلا زيادة حرف او حروف 4. الرباعي المزيد فيه : هو الفعل الذى كان ماضيه على اربعة احرف اصلية مع زيادة حرف او حروف الفعل الماضى الامثلة: 1) كتب خالد الدرس 1) ما كتب خالد الدرس 2) كتبَتْ فاطمة الدرس 2) ما كتبَتْ فاطمة الدرس 3) يا خالد, انت كتَبْتَ الدرس 3) يا خالد, انت ما كتَبْتَ الدرس البحث : اذا تأملنا كلمة : ׳ كَتَبَ ׳ فى المثال الاول من الطائفة الاولى , نجد انها فعل , لأنها تدل على حصول عمل – وهو الكتابة – فى زمن خاص , وهو الزمان الماضى . والفعل الذى يدل على حصول عمل فى الزمن الماضى يسمى ׳ الفعل الماضى ׳ . القاعدة : v الفعل الماضى : هو الفعل الذى يدل على حصول عمل فى الزمن الماضى ******************************************************** المعروف والمجهول من الماضى المثبت ومنفيه الامثلة: 1) ضَرَبَ خالد القط 1) ضُرِبَ القط 2) نَصَرَ الولد الفاطمة 2) نُصِرَتْ فاطمة 3) المجنون طَرَد الاولاد 3) الاولاد طُرِدُوا 1) ما ضَرَبَ خالد القط 1) ما ضُرِبَ القط 2) ما نَصَرَ الولد الفاطمة 2)ما نُصِرَتْ فاطمة 3) المجنون ما طَرَد الاولاد 3 ) الاولاد ما طُرِدُوا البحث: تأمل الكلمات : ضَرَبَ و نَصَرَ و طَرَد فى الطآئفة الاولى من الامثلة , تجد ان كل واحد منها فعل ماض , لأنه يدل على وقوع الفعل فى الزمن الماضى , وتجد ايضا ان الفاعل قد ذكر بعده, وهو خالد فى المثال الاول , والولد فى الثانى , والمجنون فى الثالث . فمعنى الاول ان الضرب قد وقع من خالد على القط , ومعنى الثانى ان نصر فاطمة قد وقع من الولد , وكذلك الثالث . وكل فعل قد ذكر الفاعل بعده يسمى ׳ المعروف ׳ او ׳ المبنى للفاعل ׳ . اما اذا نظرت الى الافعال الماضية فى الطآئفة الثانية من الامثلة , تجد ان كل واحد منها هوالفعل الماضي نفسه المحاذى له فى الطآئفة الاولى من الامثلة , ولكن قد تغيرت صورته هنا . فإن ׳ ضَرَبَ ׳ هناك قد صار ׳ ضُرِبَ ׳ هنا . وكذلك ׳ نَصَرَ ׳ صار ׳ نُصِرَ ׳ . وهذه هو الحال فى ׳ طَر‍د‍׳ . وتجد ايضا ان الفاعل لم يذكر بعد هذه الافعال هنا , وان لم يتغير المعنى . فان القط هو المضروب فى المثال الاول من الطآئفة الاولى , وكذلك هنا . ولكن لم يذكر ولم يبين ممن وقع هذا الضرب او من الضارب ؟ ولكن تر المفعول به قد أقيم هنا مقامه مرفوعا . وكذلك الحال فى مثالى الثانى والثالث . والفعل الذى لم يذكر ولم يبين الفاعل بعده بل أقيم المفعول به مقامه يسمى ׳ المجهول او ׳ المبنى للمفعول ׳ . وتجد ان كلا من هذه الافعال المجهولة قد ضم فآئه مع كسر عينه , بخلاف المعروفة . واذا تتبعنا كل فعل من هذا النوع نجده مضموما فآئه ومكسورا عينه هكذا . فنستفيد منه انه يجب فى المجهول ان يضم فآئه مع كسر عينه . واذا بحثنا كيفية تصريف الافعال المعروفة والمجهولة لا نجد فرقا فيها سوى حركتى الفآء والعين , كما تجد فى الامثلة . ثم انظر الكلمات نفسها فى الطائفة الثانية تجدها مسبوقة ب" ما " للنفي , فصارت جميع هذه الافعال منفية . فيستفاد منه ان المثبت من الماضى يصير منفيا بزيادة " ما " للنفي قبله القاعدة : · الفعل الماضى قسمان : المعروف والمجهول 1) المعروف : هو الفعل الذى ذكر الفاعل بعده , ويسمى ايضا المبنى للفاعل 2) المجهول : هو الفعل الذى لم يذكر ولم يبين الفاعل بعده , ولكن أقيم المفعول به مقامه , ويسمى ايضا المبنى للمفعول · والفعل المعروف يصير مجهولا بضم فآئه وكسر عينه · ولافرق فى كيفية التصريف بين الافعال المعروفة والمجهولة , سوى حركتى الفآء والعين · والمثبت من الماضى يصير منفيا بزيادة " ما " للنفي قبله ************************************************* الفعل المضارع الامثلة: 1) الطالب يدرس درسه 2) الطالبة تدرس درسها 3) الطالبان يدرسان درسهما 4) الطالبتان تدرسان درسهما 5) الطالبون يدرسون درسهم 6) الطالبات يدرسن درسهن 7) يا محمد, انت تدرس درسكَ 8) يا فاطمة, انتِ تدرسين درسكِ 9) با خالد ومحمد , انتما تدرسان درسكما 10) يا فاطمة وخديجة, انتما تدرسان درسكما 11) ايها الطلبة, انتم تدرسون درسكم 12) ايتها الطالبات , انتن تدرسن درسكن 13) أنا أدرس درسى 14) نحن ندرس درسنا البحث: تأمل الفعل : يدرس فى المثال الاول تجد انه يدل على وقوع الدراسة من الطالب فى الزمن الاستقبال او الحال. وقد عرفنا قبلُ ان الفعل الذى يدل على وقوع الفعل فى زمن الاستقبال يسمى المستقبل او المضارع . واذا تأملت كل فعل من جميع هذه الامثلة تجد انه من قبيل هذا النوع , وقد تغيرت ضيغه بتغير الفواعل فيها. ولكن كيف نعرف الفعل المضارع ونميزه من الفعل الماضى؟ وهل توجد علامة لفظية تدل على ان الفعل هو المضارع؟ والجواب : نعمْ . فإنا اذا تأملنا هذه الافعال فى الامثلة نجد ان اصل كل واحد منها ' دَرَسَ ׳ . وتجد ايضا انه قد زيد فى هذه الافعال احدى الزوائد الاربع ( ا ت ي ن ), فإن ׳ يدرس ׳ فى المثال الاول قد زيد فى اوله ׳ ياء ׳ على الاصل . وكذلك ׳ تدرس ׳ فى المثال الثانى قد زيد فى اوله ׳ تاء ׳ على الاصل . و ׳ ادرس ׳ فى المثال الثالث عشر قد زيدت فى اوله ׳ همزة ׳ على الاصل. كما ان ׳ ندرس ׳ فى المثال الرابع عشر قد زيد فى اوله ׳ نون ׳ على الاصل. فإذا تتبعنا كل فعل من هذا النوع لم نجده خاليا من احدى الزوائد الاربع المدكورة ( ا ت ي ن ),وقد درسنا فى الفعل الماضى انه تلحقه الضمائر الرفع المتصلة فتتغير صيغه بتغيرها . وهذا ايضا جار هنا. فإن ׳ يدرسان ׳ و ׳ تدرسان׳ فى المثالين الثالث والرابع , قد لحقهما الف الاثنين , كما ان ׳ يدرسون ׳ و ׳ تدرسون ׳ فى المثالين الخامس والحادى عشر قد لحقهما واو الجماعة . وكذلك الحال فى المثالين السادس والرابع عشر قد لحقهما نون النسوة , وفى المثال السابع قد لحقه ياء المخاطبة واذا تأملنا كل واحد من هذه الافعال تجد بعضها متصلا بالنون فى آخره كما نجد بعضا آخر بلا نون . أما اذا تتبعنا كل فعل من هذه الافعال الذى اتصل به الف الاثنين نجد آخره متصلا بالنون , كما فى المثالين الثالث والرابع . وكذلك الحال اذا اتصل به واو الجماعة او ياء المخاطبة . اما غيرها من الافعال فلا نجده متصلا به . اما نون النسوة فليس من قبيل هذه النونات , فإنه ضمير فى الفعل كألف الاثنين وواو الجماعة وياء المخاطبة . فنستفيد من هذا البحث ان المضارع اذا اتصل به واو الجماعة او ياء المخاطبة او الف الاثنين يلحق النون بآخره . القاعدة : · الفعل المضارع او المستقبل هو الفعل الذى يدل على وقوع عمل فى زمن الحال او الاستقبال · وتزاد فى اول المضارع احدى الزوائد الاربع ( ا ت ي ن ) · وتتصل بالمضارع الضمائر الرفع المتصلة من واو الجماعة او ياء المخاطبة او الف الاثنين ونون النسوة · ويلحق النون بآخره عند اتصاله بواو الجماعة او ياء المخاطبة او الف الاثنين ********************************************* المعروف والمجهول من المضارع المثبت ومنفيه الامثلة: 1) يَنصُر الولد المسكين 1) يُنْصَرُ المسكين 2) يَأْكُلُ الولد الفاكهة 2) تُاْكَلُ الفاكهة 3) يَكْرَهُ الناس الكسالى 3) الكسالى يُكْرَهُونَ * * * * * * * 1) لا يَنصُر الولد المسكين 1) لا يُنْصَرُ المسكين 2) لا يَأْكُلُ الولد الفاكهة 2) لا تُاْكَلُ الفاكهة 3) لا يَكْرَهُ الناس الكسالى 3) الكسالى لا يُكْرَهُونَ البحث : وقد فهمنا من درس سابق ان الماضي قسمان , المعروف والمجهول . وكذلك الحال فى المضارع , فإن فيه ايضا قسمان , المعروف والمجهول . ونعيد هنا خلاصة البحث هناك . وذلك ان الفعل يصير معروفا اذا ذكر بعده الفاعل , ويصير مجهولا اذا لم يذكر وأقيم المفعول به مقامه . فنرجع ونتأمل الامثلة فى الطآئفة الاولى نجد ان كل واحد من الافعال فى هذه الطآئفة من الامثلة قد ذكر بعده فاعله . مثلا :" يَنصُر الولد المسكين " , فالنصر هنا سيقع من الولد فى زمن الاستقبال على المسكين , فالولد هو الفاعل والمسكين مفعول به . وكذلك الحال فى " يَأْكُلُ الولد الفاكهة " , فى المثال الثانى منها . فإن اكل الفاكهة سيقع من الولد , فالولد هو الفاعل ايضا . هلم جرا.. فتبين لنا ان هذه الافعال من الطآئفة الاولى أفعال معروفة ومبنية للفاعل ثم نتأمل الافعال المحاذية لهذه الافعال من الطآئفة الثانية من الامثلة , نجد ان كل واحد من الافعال فى هذه الطآئفة من الامثلة لم يذكر بعده فاعله ولم يعلم , ولكن قد أقيم المفعول به مقامه مرفوعا . مثلا : " يُنْصَرُ المسكين " فى المثال الاول منها , فانه لم يذكر ولم يبين ممن يقع النصر على المسكين ولكن أقيم المسكين مقامه . وكذلك الحال فى : " تُاْكَلُ الفاكهة " فى المثال الثانى منها , فإنه لم يذكر ولم يعلم ممن يقع اكل الفاكهة , وأقيمت الفاكهة مقامه . فتبين ان الافعال من الطآئفة الثانية كلها أفعال مجهولة ومبنية للمفعول . ولكن هل نجد علامة تميز هذه الافعال من الافعال المعروفة من الطآئفة الاولى من الامثلة؟ والجواب : نعم ‍! فإن كل واحد منها قد ضم حرف المضارعة منه مع فتح عينه , فإن " يَنصُر " فى الطآئفة الاولى صار " يُنْصَرُ " فى الطآئفة الثانية , وكذلك الحال فى المثالين الثانى والثالث . فتبين المضارع المعروف يصير مجهولا بضم حرف المضارعة وفتح عينه ثم انظر الكلمات نفسها فى الطائفة الثالثة والرابعة تجدها مسبوقة ب" لا " للنفي , فصارت جميع هذه الافعال منفية . فيستفاد منه ان المثبت من المضارع يصير منفيا بزيادة " لا " للنفي قبله القاعد: · المضارع المعروف يصير مجهولا بضم حرف المضارعة وفتح عينه · المضارع المثبت يصير منفيا بزيادة " لا " للنفي قبله دخول لَمْ على المضارع الامثلة : 1) عليٌ لَمْ يكتبْ درسه 2) الولدان لَمْ يكتبا درسهما 3) الاولاد لَمْ يكتبوا درسهم 4) البنات لَمْ يكتبن درسهن 5) يا فاطمة , لَمْ تكتبى درسك البحث : اذا تأملنا الافعال فى هذه الامثلة نجد ان كلا منها من متصرفات " يَكْتُبُ " , ولكن دخلت عليه كلمة " لَمْ " . فهل تجد من تغير فى صيغ الافعال منه؟ نعم ‍! نجد فيها تغيرات متعددة. فالاول : انه نجد آخر الفعل ساكنا فى " لَمْ يكتبْ " فى المثال الاول , وكان مضموما قبل دخول " لَمْ " . واذا تتبعنا كل فعل مضارع لم يكن فى آخره نون , نجده ساكنا بعد دخول " لَمْ " عليه . مثلا : " لَمْ " + نكتبُ = " لَمْ " نكتبْ , و " لَمْ " + تكتبُ = لم تكتبْ , و لم + أكتبُ = لم أكتبْ . ففهم ان المضارع تحذف حركة آخره فتسكن اذا دخلت عليه " لَمْ " ولم يكن فى آخره نون . اما اذا تأملنا الافعال : لَمْ يكتبا, و لَمْ يكتبوا , و لَمْ تكتبى من الامثلة , نجد النون محذوفة من آخر الفعل بعد دخوله , فإنه اذا حذفنا كلمة " لَمْ " من هذه الافعال نجد هكذا: يكتبان , و يكتبون , وْ تكتبين . فنستفيد منه ان المضارع اذا كان فى آخره نون يحذف نونه بعد دخول " لَمْ " عليه . ولكن نرى النون ثابتا يعد دخول " لَمْ " على الفعل فى " يكتبن " فى المثال الرابع . وذلك ان هذا النون ليس من قبيل النونات التى بعد الافعال المتقدمة التى تسمى " الافعال الخمسة " , لأنه ضمير فى الفعل , كألف الاثنين وواو الجماعة وياء المخاطبة , فلا يحذف فيقال : لَمْ يكتبن اما ما بيناه هنا فهي التغيرات اللفظية عند دخول " لَمْ " على المضارع . وهناك ايضا تغير معنوي , وهو ان معنى " عليٌ يكتبُ درسه " , هو ان الكتابة ستحصل من عليٌ فى زمن الاستقبال او تحصل الآن . ومعنى : عليٌ لَمْ يكتبْ درسه " هو ان الكتابة ما حصلت منه فى زمن الماضى , فصار المعنى معنى الماضى المنفي . القاعدة: · تدخل كلمة " لَمْ " على المضارع فتقع عليه تغيرات لفظية ومعنوية . اما التغيرات اللفظية فهي : · ان تبدل الضمة فى آخر الفعل بالسكون اذا لم يكن فى آخره نون · ويحذف النون اذا كان فى آخره نون · ولا يحذف نون النسوة لأنه ضمير فى الفعل , كألف الاثنين وواو الجماعة وياء المخاطبة · والتغير المعنوي هو ان يبدل معنى المضارع بمعنى الماضى المنفي . ************************************************* دخول " لَنْ " على المضارع الامثلة: 1) المؤمن لَنْ يظلمَ احدا 2) المؤمنان لَنْ يظلما احدا 3) المؤمنون لَنْ يظلموا احدا 4) المؤمنات لَنْ يظلمن احدا 5) الانسان لَنْ يُظْلَمَ بمؤمن البحث: تأمل الافعال فى الامثلة تجد ان كل واحد منها مضارع " ظَلَمَ " ومتصرفاته وقد دخلت عليه كلمة " لَنْ " . فهل تجد فيها من تغير فى اللفظ او فى المعنى؟ نعم ! نحد فيها تغيرات . فأولا نجد آخر الفعل مفتوحا فى " يظلمَ " فى المثال الاول , بعد ان كان مضموما , قبل دخوله عليه . فاذا تتبعنا كل فعل لم يكن فى آخره نون نجد آخره مفتوحا اذا دخلت عليه كلمة " لَنْ " . فنستفيد منه ان الضمة فى آخر الفعل تبدل بالفتحة عند دخول كلمة " لَنْ " عليه , اذا لم يكن فى آخره نون . اما اذا تأملنا الفعل " لَنْ يظلما " فى المثال الثانى فنجد اصله " يظلمان " بالنون فى آخره قبل دخول كلمة " لَنْ " عليه , فحذف منه النون , ولا نجد سببا لهذا الحذف سوى دخوله . زكذلك الحال فى " لَنْ يظلموا " , فإن اصله " يظلمون " فحذف النون منه ايضا لهذا السبب . فعلم ان النون فى آخر الفعل يحذف عند دخول كلمة " لَنْ " عليه . ولكنٌ النون فى " لَنْ يظلمن " نراه ثابتا بعد دخول كلمة " لَنْ " عليه ايضا . والسبب فى ذلك ما بيناه فى درس سابق من ان هذا النون ليس من قبيل النونات التى بعد الافعال المتقدمة التى تسمى " الافعال الخمسة " , لأنه ضمير فى الفعل , كألف الاثنين وواو الجماعة وياء المخاطبة , فلا يحذف فيقال : " لَنْ يظلمن " . وهذه هي التغيرات اللفظية فى الفعل عند دخول كلمة " لَنْ " عليه . اما التغير المعنوي فهو التغير فى معنى الفعل . وذلك انه اذا قلنا : المؤمن يظلمُ " يكون معناه : ان الظلم سيقع من المؤمن , اما اذا قلنا : المؤمن لَنْ يظلمَ , فمعناه ان الظلم لا يقع من المؤمن على احد البتة . فصار المعنى معنى المضارع المنفى المؤكد . القاعدة: · تدخل كلمة " لَنْ " على المضارع فتقع عليه تغيرات لفظية ومعنوية . اما التغيرات اللفظية فهي : · ان تبدل الضمة فى آخر الفعل بالفتحة اذا لم يكن فى آخره نون · ويحذف النون اذا كان فى آخره نون · ولا يحذف نون النسوة لأنه ضمير فى الفعل , كألف الاثنين وواو الجماعة وياء المخاطبة · واما التغير المعنوى فهو التغير الذى يقع فى المعنى وهو ان يبدل معنى المضارع المثبت بمعنى المضارع المنفي مع التأكيد . ********************************************* الامر وكيفية بنائه الامثلة : 1) اُكْتُبْ رسالة الى صديقك 2) يا فاطمة , اُكْتُبى رسالة الى صديقكِ 3) ايها الولدان , ُكْتُبا رسالة الى صديقكما 4) ايها الاولاد , اُكْتُبوا رسالة الى صديقكم 5) ايها الطالبات , اُكْتُبنَ رسالة الى صديقكنٌَ 6) اِفْتَح الباب 7) اِجْلِسْ على المقعد 8) صِلْ أخاك اذا نأى 9) زِنْ بالقسطاس المستقيم البحث : وقد درسنا من الافعال ما يدل على وقوع الفعل فى الزمن الماضى , وما يدل على وقوعه فى زمن الاستقبال او الحال . ونحن الآن نلفت انظارنا الى قسم آخر من الفعل , وهو الأمر تأمل الفعل " اُكْتُبْ " فى المثال الاول , تجد انه لا يدل على وقوع الفعل من الفاعل فى الزمن الماضى او فى الاستقبال , فعلامَ يدل ؟ وهو يدل على طلب ايقاع الفعل من الفاعل فى زمن الاستقبال . فمعنى هذه الجملة : آمرك ان تكتب رسالة الى صديقك . وكذلك الحال فى جميع الامثلة فى هذا الدرس . وكل فعل يدل على طلب إيقاع الفعل من الفاعل فى زمن الاستقبال , يسمى " الأمر " . ولكن كيف يبنى ؟ وذلك انا اذا قارنا " اُكْتُبْ " فى المثال الاول ب" تكْتُبُ " الذى هو المضارع لهذا الفعل , نجد فرقا يسيرا فقط , وهو الالف قبل الفاء مقام حرف المضارعة وسكون الآخر بدلا عن الضمة (تكْتُبُ - اُكْتُبْ ) , وكذلك الحال فى " اُكْتُبى " فى المثال الثانى , فان مضارعه " تَكْتُبِينَ " . فأقيم الالف مقام حرف المضارعة وحذف النون من آخره (" تَكْتُبِينَ – اُكْتُبى ) . ولكن نرى فرقا بين هذين الفعلين , وهو سكون اللام – وهو الباء هنا – فى " اُكْتُبْ " وحذف النون فى " اُكْتُبى " . وذلك ان الأمر يكون آخره ساكنا اذا لم يكن فى آخره نون , فان كان فى آخره نون فيحذف منه النون . اما اذا قارنا بين " اُكْتُبْ " ومتصرفاته وبين " اِفْتَحْ " فى المثال السادس , و " اِجْلِسْ " فى المثال السابع , فنر فرقا آخر , وهو فى حركة الهمزة التى قد اقيمت مقام حرف المضارعة , فانها مضمومة فى " اُكْتُبْ " ومتصرفاته , ومكسورة فى " اِفْتَحْ " و " اِجْلِسْ " . واذا تتبعنا كل فعل مضموم العين فى المضارع نرى همزته مضمومة فى الامر , كما فى " تكْتُبُ - اُكْتُبْ " . اما اذا كان مفتوحه كانت همزته مكسورة , كما فى " تفْتَحُ - اِفْتَحْ " , وكذلك الحال اذا كان مكسور العين فى المضارع , كما فى " تَجْلِسُ - " اِجْلِسْ " . اما اذا تأملنا الفعلين : " صِلْ " و " زِنْ " فى المثالين الثامن والتاسع لم نر فيهما همزة قطُ مقام حرف المضارعة . فأي فرق بين هذين وبين هؤلاء ؟ وذلك ان " صِلْ " و " زِنْ " مضارعهما " تصِلُ و تزِنُ " . فلا حاجة الى اتيان الهمزة مقام حرف المضارعة , فان ما بعد حرف المضارعة متحرك فيهما , وانما يؤتى بالهمزة اذا كان ما بعد حرف المضارعة ساكنا , كما فى " تكْتُبُ " و " تفْتَحُ " و " تَجْلِسُ " , فاذا حذف حرف المضارعة منه كان ما بعده ساكن , والابتداء بالساكن عسر , فاحتيج الى اتيان الهمزة . بخلاف " تصِلُ و تزِنُ " فنستفيد من هذا , ان الامر يبنى من مضارعه بحذف حرف المضارعة وإقامة الهمزة مقامه , اذا كان ما بعد حرف المضارعة ساكنا . وتضم الهمزة اذا كان الفعل مضموم العين فى المضارع وتكسر اذا كان مفتوحه اومكسوره . اما اذا كان ما بعد حذف حرف المضارعة متحركا فيبقى الفعل على حاله ولا يؤتى بهمزة الوصل , للاستغناء عنها , كما نجد فى " تصِلُ و تزِنُ " , فالامر منهما : " صِلْ " و " زِنْ " . القاعدة : · الامر هو الفعل الذى يدل على طلب ايقاع الفعل من الفاعل فى ومن الاستقبال · ويبنى من المضارع بأن يحذف حرف المضارعة واقامة همزة الوصل مقامه اذا كان ما بعده ساكنا , وتضم هذه الهمزة ان كان الفعل مضموم العين فى المضارع , وتكسر ان كان مفتوحا او مكسورا . اما اذا كان ما بعد حذف حرف المضارعة متحركا فيبق الفعل على حاله ولا يؤتى بهمزة الوصل , للاستغناء عنها · ويسكن اللام اذا لم يكن فى آخره نون , اما اذا كان فى آخره نون فيحذف امر الغائب وكيفية بنائه الامثلة : 1) لِيَكْتُبْ عليٌُُ درسه 2) لِتَكْتُبْ فاطمة درسها 3) الاخوان لِيَكْتُبا درسهما 4) المؤمنون لِيَخْدِموا الوطن 5) البنات لِيَكْتُبْنَ درسهن البحث : اذا تأملنا كلمة " لِيَكْتُبْ " فى المثال الاول نجد انه فعل مضارع ل"كتب " ولكن يدل على طلب وقوع الفعل من الفاعل فى زمن الاستقبال . وقد درسنا قبلُ ان الفعل الذى يدل على طلب وقوع الفعل من الفاعل فى زمن الاستقبال يسمى الامر , ودرسنا كيفية بنائه . ولكنا نجده هنا مخالفا فى كيفية بنائه فنراه هنا فعلا مضارعا وقد سبقه لام مكسور . وكذلك الحال فى جميع الافعال فى الامثلة . والفرق بين الامر هنا والامر هناك هو ان طلب وقوع الفعل هنا من فاعل غائب , بخلاف الامر هناك , فانه من المخاطب , كما علمت . فهذا الامر – الذى يدل على طلب وقوع الفعل من الغائب – يسمى امر الغائب اما اذا تأملنا اواخر هذه الافعال نجدها اما ساكنة او محذوفة النون , لما بينا فى امر الحاضر. فاذا تتبعنا كل فعل من هذا النوع نجده هكذا على صورة المضارع مسبوقا بلام مكسور . القاعة: v الفعل الذى يدل على طلب وقوع الفعل من الفاعل الغائب يسمى امر الغائب v يبنى من صيغ الغائبة من المضارع بإبدال الحركة بالسكون اذا لم يكن فى آخره نون , وبحذف النون ان كان فى آخره v ويزاد فى اوله لام مكسور ******************************************************** النهي وكيفية بنائه الامثلة : 1) يا محمد , لا تأكلْ وانت قائم 2) يا فاطمة, لا تأكلى وانتِ قائمة 3) يا محمد وخالد, لا تاكلا وانتما قائمان 4) ايها الرجال , لا تأكلوا وانتم قائمون 5) يا نساء , لا تأكلن وانتن قائمات 6) لا يجلسْ محمد على الكرسي 7) لا تجلسْ فاطمة على المقعد البحث: اذا تأملنا الفعل : " لا تأكلْ " فى المثال الاول من الطائفة الاولى نجد انها تدل على طلب ترك الفعل من المخاطب , وهذا هو الحال فى جميع متصرفاته فى الامثلة التالية , وكل فعل يدل على طلب ترك الفعل من المخاطب , يسمى النهي الحاضر اما اذا نظرنا الفعل : " لا يجلسْ " و " لا تجلسْ " فى المثالين السادس والسابع نجد انهما يدلان على ترك الفعل من الغائب , لا من الحاضر . وكل فعل من هذا النوع يسمى النهي الغائب واذا تتبعنا كل فعل من النهي الحاضر والنهي الغائب نجد انهما بنيا من الفعل بزيادة " لا " للنهي , فصارا مجزومين , لما درسنا فى النحو ان " لا " للنهي يجزم الفعل المضارع . فيسكن آخر الفعل اذا لم يكن فى آخره نون , اما اذا كان فى آخره نون فيحذف , سوى نون النسوة , فلا يحذف على اي حال . القاعدة: v النهي هو الفعل الذي يدل على طلب ترك الفعل . وهو نوعان : v النهي الحاضر هو الفعل الذى يدل على طلب ترك الفعل من المخاطب v النهي الغائب هو الفعل الذى يدل على طلب ترك الفعل من الغائب v ويبنيان بزيادة " لا " للنهي على المضارع , فيجزم الفعل ******************************************************* دخول النون الثقيلة على الفعل الامثلة: 1) لَيذْهَبَنٌَ الطالب الى المدرسة 2) لَتَرْكَبُنٌَ طبقا عن طبق 3) يا فاطمة, لَتَنْصُرِنٌَ المسكين 4) يا نساء, والله لَتَذْهَبْنانٌِ الى بيوتكنٌَ 5) محمد وخالد لَيَأْكُلانٌِ الطعام قبل النوم 6) المسلمون لا يسمعُنٌَ الغيبة 7) يا فاطمة, اُكْتُبِنٌَ الدرس البحث: اذا تأملنا كلمة " لَيذْهَبَنٌَ " من المثال الاول نجد انه من " يذهب " بزيادة نون مشددة فى آخره ولام مفتوحة قبل الفاء . وكذلك الحال فى جميع الامثلة من الثانى الى الخامس . وهذا النون يسمى " نون الثقيلة للتوكيد " , لأنه يؤتى به لتوكيد الفعل . وذلك انه اذا قلنا : يذهب الطالب الى المدرسة , نفهم منه ان ذهاب الطالب الى المدرسة سيقع , ولكن اذا قلنا : لَيذْهَبَنٌَ الطالب الى المدرسة , نفهم منه ان ذهابه سيقع لا محالة . فهذا النون يؤكد وقوع الفعل , ولهذا سمي هذا النون نون التوكيد . اما تسميته بالثقيلة فلثقله بالتشديد , لأنه نونان فى الاصل ونرجع الى هذه الامثلة ونتأمل الافعال التى دخلت عليها نون الثقيلة , نجد انها انما دخلت على الفعل مع لام مفتوح قبل حرف المضارعة , ونجد ايضا ان هذه الجمل الخمسة كلها مثبتة تدل على وقوع الفعل . فاذا تتبعنا كل فعل مثبت دخل عليه نون التوكيد نجد ان هذا النون انما يدخل عليه مع لام مفتوح قبل حرف المضارعة اما اذا نظرنا الى " لا يسمعُنٌَ " فى المثال السادس, نجد الفعل قد دخل عليه نون التوكيد , ومع ذلك نجده غير مسبوق باللام المفتوح , خلاف ما رأينا فى الامثلة السابقة . فما هو السبب؟ فاذا قارناه بتلك الافعال السابقة لم نجد فرقا سوى وجود " لا " للنفى هنا . فنستفيد منه ان اللام المفتوح انما يقترن الفعل مع النون اذا كان الفعل غير منفى , فلا يدخل على المنفى وكذلك الحال فى " اُكْتُبِنٌَ " فى المثال السابع , فانه فعل امر من " كَتَبَ " . ولم يدخل عليه اللام . واذا تتبعنا كل فعل امر دخل عليه نون التوكيد نجده غير مسبوق باللام فتبين من ذلك ان اللام المفتوح انما يدخل على الفعل مع النون اذا كان الفعل مضارعا مثبتا ونرجع الى هذه الامثلة ونتأمل اواخر كل فعل قد دخل عليه نون التوكيد , نجد اواخرها متغيرا عما كانت قبل دخولها . فنأخذ " لَيذْهَبَنٌَ " من المثال الاول , فان اصله " يذهبُ " قبل دخول النون , ونجد ضمة اللام قد ابدلت بالفتحة هنا . وانت ترى ان" يذهبُ " لم يتصل به شيئ من الضائر الرفع البارزة , مثل واو الجماعة وياء المخاطبة ونون النسوة والف الاثنين . وهكذا نجد كل فعل لم يكن فى آخره شيئ من الضائر الرفع البارزة , قد ابدلت ضمة اللام بالفتحة اما " لَتَرْكَبُنٌَ " فى المثال الثانى , فان اصله " تركبون " , قبل دخول النون . ونجده قد حذف النون من آخره مع واو الجماعة. وذلك ان النونات من الافعال الخمسة تحذف عند دخول نون التوكيد على الفعل . فان " تركبون " اذا دخل عليه النون يصير " لَتَرْكَبُونَنٌَ " . فحذف النون من آخره لكراهة اجتماع النونات , فصار " لَتَرْكَبُونٌَ " . فاجتمعت ساكنان وهما الواو ونون المدغم وهو مما لا يجوز , فحذف الساكن الاول وهو الواو , فصار " لَتَرْكَبُنٌَ " . ركب : تركبون -> لَتَرْكَبُونَنٌَ -> لَتَرْكَبُونٌَ -> لَتَرْكَبُنٌَ وكذلك الحال فى " لَتَنْصُرِنٌَ " فى المثال الثالث , فان اصله " تَنْصُرِينَ " قبل دخول النون , فلما دخلت صار " لَتَنْصُرينَنٌَ " , فحذف النون من آخره لما سبق , فصار " لَتَنْصُرينٌَ " , فاجتمعت ساكنان وهما ياء المخاطبة ونون المدغم وهو مما لا يجوز , فحذف الساكن الاول وهو الياء , فصار " لَتَنْصُرِنٌَ " نصر : تَنْصُرِينَ -> لَتَنْصُرينَنٌَ -> لَتَنْصُرينٌَ -> لَتَنْصُرِنٌَ اما " لَتَذْهَبْنانٌِ " فان اصله " تَذْهَبْنَ " قبل دخول النون , فلما دخلت صار " لَتَذْهَبْنَنٌَ " , فاجتمعت النونات فى كلمة واحدة , ولكن لا يمكن حذف واحد منها , لأن نون النسوة وهو النون الاول ضمير لا يحذف ابدا . ومع ذلك , لا يجوز اجتماع النونات , فاضطر الى ان يؤتى بالف يفصل بين النونات مع كسر نون التوكيد , فصار " لَتَذْهَبْنانٌِ " واذا رجعنا الى هذه الافعال مرة أخرى ونتأمل حركات هذا النون , نجده مرة مفتوحاومرة مكسورا. ونجده مكسوراعند وقوعه بعد الالف كما فى " لَتَذْهَبْنانٌِ " و " لَيَأْكُلانٌِ " , ومفتوحافيما عدا ذلك القاعدة : v ومما يدخل على الافعال , سوى الافعال الماضية , نون الثقيلة للتوكيد . وهو نون مشدد v و نون الثقيلة للتوكيد يدخل على الفعل مع لام مفتوح اذا كان الفعل مضارعا مثبتا . اما اذا كان الفعل منفيا او كان امرا او نهيا فلا يدخل اللام معه v ويجرى على الفعل الاحكام الآتية عند دخو نون الثقيلة : 1) تبدل ضمة اللام بالفتحة , اذا لم يتصل به شيئ من الضائر الرفع البارزة , مثل واو الجماعة وياء المخاطبة ونون النسوة والف الاثنين 2) ويحذف النون من الافعال الخمسة 3) ويحذف معه واو الجماعة وياء المخاطبة 4) ولا يحذف نون النسوة , فيفصل بالف بين النونات v ويكسر نون الثقيلة اذا وقع بعد الالف , ويفتح فيما عدا ذلك دخول النون الخفيفة للتوكيد على الافعال الامثلة : 1) يَرْحَمُ لَيَرْحَمَنْ 2) يَرْحَمُون لَيَرْحَمُنْ 1) اِرْحَمْ اِرْحَمَنْ 2) اُكْتُبِى اُكْتُبِنْ 3) لا تَكْتُبْ لا تَكْتُبَنْ البحث : اذا تأملنا فعلين " يَرْحَمُ " و " يَرْحَمُون " نجد انهما فعلان مضارعان ولم يدخل عليهما شيئ . اما اذا نظرنا الى الفعلين " لَيَرْحَمَنْ " و " لَيَرْحَمُنْ " الذين يقابلانهما نجد انهما قد دخلت عليهما نون ساكنة . وهذه النون يسمى النون الخفيفة للتوكيد . وسميت خفيفة لخفتها لعدم التشديد فيها , بخلاف النون الثقيلة . ولكن هذه النون ايضا تؤكد الفعل , كالثقيلة ولكن اذا تتبعنا الافعال التى دخلت عليها النون الخفيفة لم نجد فيها المثنى وما فيه نون النسوة , فعلمنا ان هذه النون لا تدخل على هذه الصيغ ولنرجع الى الامثلة ونقارن الاحكام التى تجرى على ما دخلت عليه النون الخفيفة بالاحكام التى تجرى على ما دخلت عليه النون الثقيلة , نجد انهما لا يوجد فرق بينهما سوى ان الخفيفة تكون ساكنة ابدا وان الثقيلة تكون متحركة ابدا , اما مفتوحة او مكسورة , كما بينا قبلُ , وان الثقيلة تدخل على جميع الصيغ بخلاف الخفيفة , فانها لا تدخل على المثنى وجمع الاناث القاعدة : v ومما يدخل على الافعال النون الخفيفة للتوكيد . وهي نون ساكنة v اذا دخلت النون الخفيفة على الفعل تجرى عليه الاحكام التى جرت على ما دخلت عليه النون الثقيلة v اما الفرق بين هذين النونين هو : 1) ان الخفيفة تكون ساكنة ابدا , بخلاف الثقيلة , فانها تكون متحركة ابدا , اما مفتوحة او مكسورة 2) ان الثقيلة تدخل على جميع الصيغ , والخفيفة لا تدخل على المثنى وجمع الاناث كيفية بناء اسمى الفاعل والمفعول الامثلة : ( أ ) ( ب ) ( ج ) 1) ضرب الرجل زيدا 1) فالرجل ضارِبُُ 1) وزيد مَضْرُوبُُ 2) الرجلان اكلا الموزين 2) فالرجلان آكلانِ 2) والموزان مَأْكُولانِ 3) المسلمون نصروا المعدمين 3) فالمسلمون ناصِرُونَ 3) والمعدمون مَنْصُورُونَ 4) اكلت فاطمة تفاحةً 4) ففاطمة آكِلَةُُ 4) والتفاحة مَأْكُولَةُُ 5) المدرستان نصرتا الطالبتين 5) فالمدرستان ناصِرَتانِ 5) والطالبتان مَنْصُورتانِ 6) الامهاتُ رحِمْنَ البناتِ 6) فالامهاتُ راحِماتُُُ 6) والبنات مَرْحُوماتُُُ ُ البحث : تأمل الكلمات التى تحتها خط من ( ب ) وقارنها بالافعال التى من ( أ ) تجد ان هذه الكلمات من ( ب ) انما بنيت من تلك الافعال . نأخذ كلمة " ضارِبُُ " من المثال الاول من ( ب ) , مثلا , نجد انها بنيت من " ضَربَ "( أ ). وكذلك الحال فى " آكِلانِ " من ( ب ) انما بنيت من " اكلا " من ( أ ) , وهلم جرا ... واذا تأملنا معنى هذه الاسماء نجد انها تدل على من وقع منه الفعل . وكل اسم يدل على من وقع منه الفعل يسمى اسم الفاعل وكذلك الحال فى الكلمات اتى تحتها خط من ( ج ) . اذا قارناها بالافعال التى من ( أ ) نجد ايضا انها انما بنيت من تلك الافعال . نأخذ كلمة " مضروب " من المثال الاول من ( ج ) , مثلا , نجد انها انما بنيت من " ضَربَ " ( أ ) . وهلم جرا .. واذا تأملنا معنى هذه الاسماء نجد انها تدل على من وقع عليه الفعل . وكل اسم يدل على من وقع عليه الفعل يسمى اسم المفعول ونعود الى هذه الاسماء من " ب " و " ج " من الامثلة ونتأمل كيفية بنائهما نجد ان كل واحد من هذه اسماء الفاعلين قد بني على وزن " فاعِل " و ان كل واحد من هذه اسماء المفعولين قد بني على وزن " مَفْعُول " . واذا تتبعنا جميع اسماء الفاعلين نجد ان غالبها قد بني على هذا الوزن , ونجد ايصا ان اسماء المفعولين قد بني غالبها على وزن " مَفْعُول " ونعود ايضا الى هذه الامثلة فنأخذ ونتأمل المثال الثانى منها , نجد ان الفاعل منه مثنى , كما ان المفعول ايضا كذلك , وكذلك الحال فى المثال الثالث , فاسما الفاعل والمفعول منه جماعة الذكور , وهلم جرا... فاسما الفاعل والمفعول قد ثنيا بزيادة الف ونون , كما انهما جمعا بواو ونون . فنستفيد منه ان احكام اسمى الفاعل والمفعول كأحكام سائر الاسماء فى التثنية والجمع . وكذلك الحال فى التذكير والتأنيث ايضا . القاعدة : v اسم الفاعل : هو اسم يدل على من وقع منه الفعل , ويبنى على وزن " فاعِل " غالبا v السم المفعول : هو اسم يدل على من وقع عليه الفعل , ويبنى على وزن " مَفْعُول " غالبا v واحكام هذين الاسمين كأحكام غيرهما من الاسماء , فى التذكير والتأنيث , وفى الافراد والتثنية والجمع ظرفا الزمان والمكان الامثلة : 1) هذا مَسْكَن يسكن فيه اخى 2) لعبنا فى مَلْعَب المدرسة 3) الطلاب يجلسون على المَقْعَد 4) مَجْلِس العلم روضة من رياض الجنة 5) سلام هي حتى مَطْلَع الفجر البحث: تأمل الكلمات : مسكن و ملعب و مقعد و مجلس فى الامثلة تجد ان كل واحد منها يدل على مكان وقع فيه الفعل . فمسكن فى المثال الاول يدل على مكان يسكن فيه اخوالمتكلم , وكذلك ملعب فى المثال الثانى , وهو يدل على مكان وقع فيه اللعب . وهلم جرا ... وكل اسم من هذا النوع الذى يدل على مكان يقع فيه الفعل يسمى ظرف المكان او اسم المكان . واما لفظ " مَطْلَع " فى المثال الخامس فانه يدل على زمان يقع فيه الفعل . وكل اسم من هذا النوع الذى يدل على زمان يقع فيه الفعل يسمى ظرف الزمان او اسم الزمان . . واذا تتبعنا كل اسم من هذين النوعين نجد انه قد اشتقٌ من الفعل على وزن " مَفْعَل " . فان " مسكن " قد اشتق من " سكن " وكذلك " ملعب " قد اشتق من " لعب " اما اذا تأملنا لفظ " مَجْلِس " فى المثال الرابع فنجدها على وزن " مَفْعِل " مع كونه ظرف الزمان من جلس . وذلك ان المضارع اذا كان على وزن " يفعِل " مكسور العين , يبنى منه ظرف الزمان على وزن " مَفْعِل " القاعدة: v ظرف المكان : هو اسم يدل على مكان يقع فيه الفعل , ويقال له اسم المكان ايضا v ظرف الزمان : هو اسم يدل على زمان يقع فيه الفعل , ويقال له اسم الزمان ايضا v وكل واحد من هذين النوعين يبنيان من الفعل على وزن " مَفْعَل " غالبا v ويبنيان من الفعل على وزن " مَفْعِل " اذا كان المضارع على وزن " يفعِل " مكسور العين اسم التفضيل وكيفية بنائه الامثلة : 1) العلم أنفَع من المال 2) الانسان أَكْبَر من الشاة 3) عائشة أَفْضَلُ النساء – او – فُضْلَى النساء 4) مكة والمدينة أشْرَفُ البلدان – او – أَشْرَفا البلدان 5) العلماء أَفْضَلُ الناس – او – أَفاضِلُ الناس البحث : اذا تأملنا كلمة " أنْفَع " فى المثال الاول نجد انها وصف على وزن " أَفْعَل " وانها تدل على ان العلم والمال قد اشتركا فيه ولكن العلم قد زاد فيه على المال . وبلغة اخرى ان النفع صفة , وهي موجودة فى العلم والمال , ولكنها كثيرة فى العلم بالنسبة الى المال . وكذلك الحال فى " اكبر " فى المثال الثانى , فان صفة الكبر موجودة فى الانسان والشاة ولكنها كثيرة فى الانسان بالنسبة الى الشاة . وهم جرا .... وكل اسم يبني على وزن " افعل " ويدل على ان شيئين قد اشتركا فى صفة وزاد احدهما على الآخر فيها يسمى اسم التفضيل ولنرجع الى الامثلة ونتأمل كلمة " اَفْضَل " من المثال الثالث , فنجد اسم التفضيل مفردا مذكرا مع كون المفَضٌَل – الموصوف – مؤنثا ( عائشة ) , وكذلك الامر فى " اشرف " فى المثال الرابع نجده مذكرا مفردا مع كون المفَضٌَل - مكة والمدينة – مثنى . وفى " أفضل " فى المثال الخامس نجده كذلك مع كون المفَضٌَل - العلماء – جمع مذكر . فعلم من ذلك ان اسم التفضيل لا يلزم ان يوافق المفضٌَل فى التذكير والتأنيث وكذلك فى الافراد والتثنية والجمع , فيجوز ان يكون مفردا مذكرا على كل حال . ولكن يجوز ان يوافق المفَضٌَل فى هذه الاشياء ايضا , كما رأيت فى الامثلة . القاعدة: v اسم التفضيل هو اسم يدل على ان شيئين قد اشتركا فى صفة وزاد احدهما على الآخر فيها v ويبنى على وزن " اَفْعَل " v لا يجب ان يوافق اسم التفضيل بالمفضٌَل فى الافراد والتثنية والجمع , وكذا فى التذكير والتأنيث , فيجوز ان يكون مفردا مذكرا فى كل حال , ويجوز ايضا ان يوافقه بالمفضٌَل فى هذه الاشياء ******************************************************* بعض الاسماء المتعلقة بالافعال الامثلة : 1) فتحت الباب بالمِفْتاح 2) سطر الولط بالمِسْطَرَة 3) لعب الولد بالمِضْرَب 4) يجلس المصلى جِلْسَة الاستراحة 5) ضربت السارق ضَرْبَة 6) انا فتحنا لك فَتْحا مبينا البحث : اذا تأملنا الكلمات : المفتاح والمسطرة والمضرب فى الامثلة الثلاثة الاولى نجد ان كل واحد منها اسم يدل على ما يستعان به على ايقاع الفعل . فان المفتاح آلة يفتح بها . وكل اسم من هذا النوع يسمى اسم الآلة واذا بحثنا كل اسم من هذه الاسماء الثلاثة نجد انه بني من الفعل على وزن " مِفْعال " او " مِفْعَل " او " مِفْعَلَة " . فيستفاد منه ان اسم الآلة يبنى من الفعل على هذه الاوزان ثم انظر الى " جِلْسَة " فى المثال الرابع , تجد انه اسم يدل على حالة او هيئة الفعل عند وقوعه . وذلك ان الجلوس , مثلا , انواع كجلوس الاستراحة وجلوس الافتراش وغيرهما , وكل اسم من هذا النوع – اسم يدل على هيئة الفعل وحالته عند وقوعه – يسمى اسم الحالة . واذا بحثنا كيفية بنائه نجد انه يبنى من الفعل على وزن " فِعْلَة " , كما ترى فى المثال اما اذا نظرت الى " ضَرْبَة " فى المثال الرابع تجد انه اسم يدل على مرة الفعل وعدده , فان معنى " ضربت السارق ضَرْبَة " , ان ضرب السارق قد وقع منى مرة واحدة . وهذا النوع من الافعال – الذى يدل على عدد وقوع الفعل ومرته يسمى اسم المرة . واذا بحثنا كيفية بنائه نجد انه يبنى من الفعل على وزن " فَعْلَة " , كما ترى فى المثال واخيرا , انظر الى كلمة " فَتْح " فى المثال السادس تجد انها اسم يدل على مصدر الفعل وان الافعال كلها مشتقة منه , فهو الام . وللمصدر اوزان شتى تدرس فى المطولات القاعدة: v ومن الاسماء المتعلقة بالافعال ما يأتى : 1) اسم الآلة : هو اسم يدل على ما يستعان به على ايقاع الفعل , ويبني من الفعل على وزن " مِفْعال " او " مِفْعَل " او " مِفْعَلَة " 2) اسم الحالة : هواسم يدل على حالة او هيئة الفعل عند وقوعه , و يبنى من الفعل على وزن " فِعْلَة " 3) اسم المرة : هو اسم يدل على مرة الفعل وعدده عند وقوعه , و يبنى من الفعل على وزن " فَعْلَة " 4) المصدر : هو اسم يدل على مصدر الفعل , ويرد على اوزان شتى تدرس فى المطولات ومنها وزن " فَعْل " ********************************************************** اوزان الثلاثي المجرد الامثلة: 1) نصَر محمد عليا 1) ينصُرُ محمد عليا 2) ضرَب الولد القط 2) يَضْرِبُ الولد القط 3) فتَحَ اللص الصندوق 3) يَفْتَحُ اللص الصندوق 4) سمِع التلميذ الدرس 4) يَسْمَعُ التلميذ الدرس 5) كرُم الاستاذ 5) يَكْرُمُ الاستاذ البحث : الافعال فى الطائفة الاولى من الامثلة كلها افعال ماضية , كما تعرف . والافعال فى الطائفة الثانية من الامثلة كلها افعال مضارعة لهذه الافعال واذا تاملنا الافعال : نصَر و ضرَب و فتَح من الطائفة الاولى من الامثلة نجد ان كل واحد منها مفتوح العين . ولكن اذا نظرنا الى الافعال المحاذية لها نجد بعضها مضموما وبعضها مكسورا وبعضها مفتوحا . كما فى " نصَر " فإن مضارعه " ينْصُر " مضموم العين . فوزنه " فعَلَ يَفْعُلُ " , بفتح العين فى الماضى وضمها فى المضارع . وهذا هو الوزن الاول من الثلاثي المجرد اما فعل " ضرَبَ " فى المثال الثانى من الطائفة الاولى , فإن مضارعه " يضْرِبُ " , بكسر العين . فوزنه " فعَلَ يَفْعِلُ " بفتح العين فى الماضى وكسرها فى المضارع . وهو الوزن الثانى من الثلاثي المجرد ثم انظر الى " فَتَحَ " من المثال الثالث فى الطائفة الاولى , مجد مضارعه " يَفْتَحُ " بفتح العين , فوزنه " فَعَلَ يَفْعَلُ " ¸بفتح العين فى الماضى والمضارع . وهذا هو الوزن الثالث من الثلاثي المجرد فتبين انه اذا كان الماضى مفتوح العين يجيئ مضارعه على ثلاث حالات , مضموم العين ومفتوحه ومكسوره اما " سَمِعَ " من المثال الرابع فمكسورالعين , ولكن مضارعه مفتوح العين , لا غيرُ . فوزنه " فَعِلَ يَفْعَلُ " , بكسر العين فى الماضى وفتحها فى المضارع , وهذا هو الوزن الرابع من الثلاثي المجرد واخيرا , فعل " كَرُمَ " فى المثال الخامس مضموم العين , ومضارعه ايضا كذلك , فوزنه " فَعُلَ يَفْعُلُ " , بضم العين فى الماضى والمضارع , وهذا هو الوزن الخامس من الثلاثي المجرد فهذه خمسة اوزان من الثلاثي المجرد . واذا تتبعنا كل فعل من الثلاثي المجرد نجد انه لا يتجاوز هذه الاوزان الخمسة , الا ما قد شذٌَ , فان العرب قد يستعملون بعض الافعال على خلاف الاوزان المطردة , ولكن هذا الاستعمال يقتصر على تلك الافعال لا يتجاوز الى غيرها , مثل " فَضِلَ يَفْضُلُ " ( فَعِلَ يَفْعُلُ ) , و " حَسِبَ يَحْسِبُ " ( فَعُلَ يَفْعُلُ ) وغيرهما . وهذا يسمى الشاذٌ , كما يسمى غيره المطرد . القاعدة : v الثلاثي المجرد قد يكون ماضيه على يفْعَلَ , فيرد مضارعه على ثلاث حالات , مضموم العين ومفتوحه ومكسوره v وقد يكون ماضيه على يَفْعِلُ بكسر العين فيرد مضارعه على يَفْعَلُ , فقط , بفتح العين v وقد يكون ماضيه على يَفْعُلُ بضم العين فيرد مضارعه على يَفْعُلُ , فقط , بضم العين v فالمجموع خمسة اوزان , وهي : 1. " فعَلَ يَفْعُلُ " , بفتح العين فى الماضى وضمها فى المضارع 2. " فعَلَ يَفْعِلُ " بفتح العين فى الماضى وكسرها فى المضارع 3. " فَعَلَ يَفْعَلُ " ¸بفتح العين فى الماضى والمضارع 4. " فَعِلَ يَفْعَلُ " , بكسر العين فى الماضى وفتحها فى المضارع 5. " فَعُلَ يَفْعُلُ " , بضم العين فى الماضى والمضارع v والافعال فى الثلاثي المجرد لا تتجاوزهذه الاوزان , الا ما قد شذٌَ , فلا يقاس هليه *************************************************** طريقة تيسير حفظ صيغ الافعال من الثلاثي المجرد الامثلة : فَعَلَ يَفْعَلُ فَعْلاًَ فهو فاعِلُُ و فُعِلَ يُفْعَلُ فَعْلاًَ فهو مَفْعُولُُ الامر منه اِفْعَلْ لِيَفْعَلْ والنهي لا تَفْعَلْ لا يَفْعَلْ والظَرْفُ منه مَفْعَل , والآلة مِفْعَل و مِفْعَلَة و مِفْعال . وتثنيتهما مَفْعَلانِ و مِفْعَلانِ . والجمع مَفاعِلُ و مَفاعِيل واسم التفضيل منه أَفْعَلُ . والمؤنث فُعْلَى . وتثنيتهما أَفْعَلانِ و فُعْلَيانِ . والجمع أَفْعَلُونَ و أَفاعِلُ و فُعَلُ وفُعْلَيات البحث: وقد فهمنا ان الصرف هو تحويل الاصل الواحد الى امثلة مختلفة لمعان مقصودة , وقد استفدنا من الدروس السابقة ان الاصل الواحد له امثلة مختلفة كثيرة . فاننا اذا اخذنا كلمة " نصر " مثلا , نتحصل منها ما يبلغ 328 صيغة . وبيانه : الماضى المعروف المثبت :14 و المنفي : 14 . فالمجموع : 28 الماضى المجهول المثبت : 14 و المنفي : 14 . فالمجموع : 28 فالمجموع فى الماضى : 56 المضارع المعروف المثبت :14 و المنفي : 14 . فالمجموع : 28 المضارع المجهول المثبت :14 و المنفي : 14 . فالمجموع : 28 المضارع المعروف عند دخول "لَمْ " : 14 المضارع المجهول عند دخول "لَمْ " : 14 المضارع المعروف عند دخول " لَنْ " : 14 المضارع المجهول عند دخول " لَنْ " : 14 المضارع المعروف ( المثبت ) عند دخول النون الثقيلة 14 المضارع المعروف ( المنفى ) عند دخول النون الثقيلة 14 المضارع المجهول ( المثبت ) عند دخول النون الثقيلة 14 المضارع المجهول ( المنفى ) عند دخول النون الثقيلة 14 المضارع المعروف ( المثبت ) عند دخول النون الخفيفة 8 المضارع المعروف ( المنفى ) عند دخول النون الخفيفة 8 المضارع المجهول ( المثبت ) عند دخول النون الخفيفة 8 المضارع المجهول ( المنفى ) عند دخول النون الخفيفة 8 --- فالمجموع فى المضارع 200 الامر الغائب والامر الحاضر 12 الامر الغائب والامر الحاضر : عند دخول النون الثقيلة 12 الامر الغائب والامر الحاضر : عند دخول النون الخفيفة 6 --- فالمجموع فى الامر 30 النهي الغائب والنهي الحاضر 12 النهي الغائب والنهي الحاضر عند دخول النون الثقيلة 12 النهي الغائب والنهي الحاضر عند دخول النون الثقيلة 6 --- فالمجموع فى النهي 30 اسما الفاعل والمفعول 12 --- فالمجموع الاجمالى 328 ============ وبعد ذلك اسماء متعلقة بالافعال كالظرف والآلة والحالة والمرة واسم التفضيل والمصدر . صيغ كثيرة جدا ‍‍. وهل يتيسر على الطالب المبتدئ ان يحفظ هذه الصيغ الكثيرة؟ والجواب " نعم " . اذا حفظ الطالب هذه الطريقة المذكورة فوقُ , يسهل عليه ان يحفظها . وذلك , نأخذ اولاً كلمة " فعل " من الطريقة , وهي تنتدب عن 14 صيغة من الماضى المعروف المثبت , وعن المنفى ايضا بزيادة " ما " للنفي قبلها, وبالجملة تنتدب عن 28 صيغة من المعروف . وبلغة اخرى , اذا حفظنا هذه الكلمة يتيسر علينا استحضار 28 صيغة من الماضى المعروف . وكذلك اذا حفظنا كلمة " يفعل " الذى هي الكلمة الثانية من الطريقة , يتيسر علينا استحضار 14 صيغة من المضارع المعروف المثبت , ثم صيغ المنفي والصيغ التى دخلت عليها " لم " و " لن " و " النون الثقيلة " والنون الخفيفة " , بزيادة "لا " للنفي و " لم " و " لن " و " النون الثقيلة " والنون الخفيفة " . ثم نأخذ الكلمة الثالثة وهي " فَعْل " نتنبه عن المصدر . واذا اخذنا الكلمات الباقية من الطريقة على هذا الترتيب , يتيسر علينا استحضار جميع صيغ الافعال مع الاسماء المتعلقة بها ********************************************************** الثلاثى المزيد فيه الاوزان التى زيد فيه حرف واحد الامثلة : 1) كرُم الرجل 1) أكرم الرجل أباه 2) فرِح الولد 2) فرٌَح الولد أمه 3) ضرب محم خالدا 3) ضارب محمد وخالد البحث : اذا تأملنا الافعال : " كرُم " و " فرِح " و " ضرب " فى الامثلة الاولى نجد ان كل واحد منها فعل على ثلاثة احرف اصلية وليس فيه حرف زائد . وقد فهمنا ان الفعل من هذا القبيل يسمى " الثلاثي المجرد " . اما اذا نظرنا الى الافعال : " أكرم " و " فرٌَح " و " ضارب " فى الامثلة من الطائفة الثانية نجد انها هي الافعال فى الطائفة الاولى بنفسها ولكن زيد فيه حرف واحد على الاصل . فإن " أكرم " مثلا من كرم وقد زيد فيه همزة قبل الفاء , وكذلك " فرٌَح " من فرح , زيد فيه حرف وهو تضعيف العين , و" ضارب " من " ضرب " زيد فيه الف بعد الفاء . فالاوزان من القسم الاول من الثلاثي المزيد فيه ثلاثة , هي : الوزن الاول : أَفْعَلَ يُفْعِلُ ( بزيادة همزة قبل الفاء ) ويقال له باب الإِفْعال الوزن الثانى : فَعٌَلَ يُفَعٌِلُ ( بزيادة تضعيف العين ) ويقال له باب التفعيل الوزن الثالث : فاعَلَ يُفاعِلُ ( بزيادة الف بعد الفاء) ويقال له باب المُفاعَلَة او باب الفِعال القاعدة: · الثلاثي المزيد فيه هو الفعل الذى كان ماضيه على ثلاثة احرف اصلية مع زيادة حرف او حروف . وهو على ثلاثة اقسام . اولها : · ما زيد فيه حرف واحد على الاصل , وله ثلاثة اوزان : · الوزن الاول : أَفْعَلَ يُفْعِلُ ( بزيادة همزة قبل الفاء ) ويقال له باب الإِفْعال · الوزن الثانى : فَعٌَلَ يُفَعٌِلُ ( بزيادة تضعيف العين ) ويقال له باب التفعيل · الوزن الثالث : فاعَلَ يُفاعِلُ ( بزيادة الف بعد الفاء) ويقال له باب المُفاعَلَة او باب الفِعال الثلاثى المزيد فيه الاوزان التى زيد فيه حرفان او ثلاثة احرف الامثلة : 1) بعُدَ – تباعد يتباعدُ 2) قتل – تقاتل يتقاتلُ 3) كسرَ – تكسٌَرَ يتكسٌَرُ 4) جمدَ – تجَمٌَدَ يتجمٌَدُ 5) قطع – انقطَع ينقطِعُ 6) فصل – انفصل ينفصِلُ 7) جمع – اجتمع يجتمِعُ 8) فقر – افتقر يفتقِرُ 9) حمر – احمرٌَ يحمرٌُ 10) صفر – اصفرٌَ يصفرٌُ البحث : اذا تأملنا الافعال : بعد , و كسر . و جمد وغيرها من الافعال الاُوَل فى الامثلة نجد ان كل واحد منها فعل من الثلاثي المجرد الذى كان ماضيه على ثلاثة احرف اصلية من غير زيادة . اما اذا نظرنا الى الافعال المحاذية لهذه الافعال فنجد انها هي هذه الافعال نفسها , لكن بزيادة حرفين . ف " تباعد " مثلا من المثال الاول هو من " بعد " المقابل له , ولكن قد زيد فيه تاء قبل الفاء وألف بعده . وكذلك الحال فى " تقاتل " . فوزنه : تفاعل يتفاعل . ويسمى باب التفاعل . واما " تكسٌَر " و " تجمٌَد " من المثالين الثالث والرابع , فانهما من " كسر " و "جمد " المحاذيان لهما , بزيادة تاء قبل الفاء مع تضعيف العين . فوزنهما تفعٌَل يتفعٌَل , ويسمى باب التفعٌُل وهكذا الحال فى " انقطع " و " انفصل " , فانهما من " قطع " و " فصل " , بزيادة الف ونون قبل الفاء . فوزنهما انفعل ينفعل , ويسمى باب الإنفعال . اما " افتقر " و " اجتمع " فمن " فقر " و " جمع " , بزيادة الف قبل الفاء وتاء بعده , فوزنهما افتعل يفتعل , ويسمى باب الإفتعال وكذلك الفعلان : " احمرٌَ " و " اصفرٌَ " . وهما من " حمر " و " صفر " , بزيادة الف قبل الفاء مع تضعيف اللام , فوزنهما افعلٌَ يفعلٌُ , ويسمى باب الإفعلال القاعدة: · القسم الثانى من الثلاثي المزيد فيه ما زيد فيه حرفان على الاحرف الاصلية . وله خمسة اوزان : · الوزن الاول : تفاعل يتفاعل ( بزيادة تاء قبل الفاء وألف بعده ) . ويسمى باب التفاعل . · الوزن الثانى : تفعٌَل يتفعٌَل (بزيادة تاء قبل الفاء مع تضعيف العين ) , ويسمى باب الإنفعال · الوزن الثالث : انفعل ينفعل (, بزيادة الف ونون قبل الفاء ). ويسمى باب الإنفعال . · الوزن الرابع : افتعل يفتعل (بزيادة الف قبل الفاء وتاء بعده ) , ويسمى باب الإفتعال · الوزن الخامس : افعلٌَ يفعلٌُ (بزيادة الف قبل الفاء مع تضعيف اللام ) , ويسمى باب الإفعلال ************************************************* الثلاثي المزيد فيه 3) الاوزان التى زيد فيها ثلاثة احرف الامثلة : 1) خرج – استخرج يستخرِجُ 2) قبل - استقبل يستقبِلُ 3) حمر – احمارٌَ يحمارٌُ 4) صفر – اصفارٌَ يصفارٌُ 5) عشب – اعشوشب يعشوشِب 6) خلق – اخلولق يخلولق 7) جلذ – اجلوَُذ يجلوٌِذ 8) قعص – اقعنسس يقعنسِسُ 9) سلق – اسلنقى يسلنقى البحث : اذا تأملنا : خرج و قبل و حمر و صفر وغيرها من الافعال الاُوَل من الامثلة نجد انها من الثلاثي المجرد . اما اذا نظرنا الافعال المحاذية لها نجد انها هي الافعال المذكورة بنفسها ولكن بزيادة ثلاثة احرف على الحروف الاصلية . فأولاً نأخذ " استخرج " فى المثال الاول نجد انه من " خرج " بزيادة الف وتاء وسين قبل الفاء . فوزنه استفعل يستفعِل , ويسمى باب الاستفعال واما " احمارٌَ " فى المثال الثالث فهو من "حمر " بزيادة همزة قبل الفاء والف بعد العين مع تضعيف اللام . فوزنه إفعالٌَ يفعالٌُ , ويسمى باب الإفعيلال وكذلك " اعشوشب " فى المثال الخامس وهو من " عشب " بزيادة همزة قبل الفاء وواو بعد العين مع تضعيف العين , فوزنه افعوعل يفعوعل , ويسمى باب الإفعيعال كما ان " اجلوٌذ " من المثال السابع من " جلد " بزيادة همزة قبل الفاء وواوين بعد العين . فوزنه افعوٌَل يفعوٌل , ويسمى باب الإفعوٌال وكذلك الحال فى " اقعنسس " فى المثال الثامن , وهو من " قعس " بزيادة همزة قبل الفاء ونون بعد العين مع تضعيف اللام . فوزنه افعنلل يفعنلل , ويسمى باب الإفعنلال واما الفعل الاخير " اسلنقى " فى المثال التاسع فهو من " سلق " بزيادة همزة قبل الفاء ونون بعد العين والف بعد اللام . فوزنه افعنلى يفعنلى , ويسمى باب الإفعِنلاء القاعدة : · القسم الثالث من الثلاثي المزيد فيه ما زيدت فيه ثلاثة احرف على الاحرف الاصلية . وله ستة اوزان : · الوزن الاول : استفعل يستفعِل ,( بزيادة الف وتاء وسين قبل الفاء) , ويسمى باب الاستفعال · الوزن الثانى : إفعالٌَ يفعالٌُ ,( بزيادة همزة قبل الفاء والف بعد العين مع تضعيف اللام ) . ويسمى باب الإفعيلال · الوزن الثالث : افعوعل يفعوعل , (بزيادة همزة قبل الفاء وواو بعد العين مع تضعيف العين ) , ويسمى باب الإفعيعال · الوزن الرابع : افعوٌَل يفعوٌل , (بزيادة همزة قبل الفاء وواوين بعد العين) ويسمى باب الإفعوٌال · الوزن الخامس : افعنلل يفعنلل (بزيادة همزة قبل الفاء ونون بعد العين مع تضعيف اللام ) , ويسمى باب الإفعنلال · الوزن السادس : افعنلى يفعنلى (بزيادة همزة قبل الفاء ونون بعد العين والف بعد اللام ) , ويسمى باب الإفعِنلاء البابان المتفرعان من بابي التفعٌُل والتفاعُل الامثلة : 1) يا ايها المزٌَمٌِل قم فأنذر 2) يا ايها المدٌَثٌِر 3) والجهلاء إثٌاقَلوا الى هواهم البحث : انظر الى الكلمتين : " المزٌَمٌِل " و " المدٌَثٌِر " فى المثالين الاول والثانى , تجد انهما اسما فاعلين من " اِزٌَمٌَلَ " و " اِدٌَثٌَرَ " . ولكن من اي الاوزان هذان الفعلان ؟ ونجد ان وزنه " اِفٌَعٌَلَ " , ولكن لم نر وزنا كهذا فى الثلاثى والرباعي بنوعيهما . والحق ان اوزان الفعل لا تتعدى الى غيرها , فكيف نحل هذه المشكلة؟ واذا تأملنا هذا الوزن نجد انه فرع من باب التفعٌُل من الثلاثى المزيد فيه الذى زيد فيه تاء قبل الفاء مع تضعيف العين . وذلك انه اذا كان فاء " تفعٌَلَ " حرفا من : ت , ث , د , ذ , ر , س , ش , ص , ض , ط , ظ – يقلب تائه مثل الفاء فيدغم فيه بعد حذف حركته , وتؤتى بهمزة وصل مكسورة قبل الفعل لتعسر النطق بالساكن . فاصل " اِزٌَمٌَلَ " " تزَمٌَلَ " وهو تفعٌَلَ من " زمل " . فقلب تائه مثل الفاء وهو الزاء , وادغمت زاء المقلوب فى الزاء الاصلية , فصار : " زٌَمٌَلَ " فأتيت بهمزة وصل مكسورة قبل الفعل لتعسر النطق بالساكن , فان الزاء المدغم ساكن , فتيسر النطق به بعد اتيان الهمزة , فصار الفعل : " اِزٌَمٌَلَ " زمل – تزمٌَل -> ززمٌَل -> زٌَمٌَل -> اِزٌَمٌَل فوزنه : افٌَعٌَلَ يَفٌَعٌِلُ , ويسمى باب الإفٌَعٌُل واذا تأملت كلمة " اِدٌَثٌَرَ " تجد ايضا ان هذا الفعل فرع من " تَدثٌََرَ " , ففعل به ما فعل ب" تزَمٌَلَ " اما لفظ " اِثٌاقل " من " إثٌاقَلوا " فى المثال الثالث , فلا نجد له وزنا فى الثلاثى والرباعى بنوعيه , فهو متفرع من وزن " تفاعل " من الثلالى المزيد فيه الذى زيد فيه تاء قبل الفاء والف بعده , فبابه التفاعل وذلك , انه اذا كان فاء " تفاعل " حرفا من : ت , ث , د , ذ , ر , س , ش , ص , ض , ط , ظ – يقلب تائه مثل الفاء فيدغم فيه بعد حذف حركته , وتؤتى بهمزة وصل مكسورة قبل الفعل لتعسر النطق بالساكن , فاصل " اِثٌاقل " " تثاقَلَ " وهو تفاعلَ من " ثقل " . فقلب تائه مثل الفاء وهو الثاء , وادغمت الثاء المقلوب فى الثاء الاصلية , فصار : " ثٌاقل" فأتيت بهمزة وصل مكسورة قبل الفعل لتعسر النطق بالساكن , فان الثاء المدغم ساكن , فتيسر النطق به بعد اتيان الهمزة , فصار الفعل : " اِثٌاقل " ثقل : تثاقَلَ -> ثْثاقل -> ثٌاقل -> اِثٌاقل فوزنه اِفٌاعَلَ يَفٌاعَلُ , ويسمى باب الإفٌاعُل فعلمنا ان هذين البابين متفرعان من بابى التفعٌل والتفاعُل القاعدة: v ويتفرغ من بابى التفعٌل والتفاعُل بابان آخران , وهما بابا الإفٌَعٌُل و الإفٌاعُل . وكيفية بنائهما انه : v اذا كان فاء " تفعٌَلَ " حرفا من : ت , ث , د , ذ , ر , س , ش , ص , ض , ط , ظ – يقلب تائه مثل الفاء فيدغم فيه بعد حذف حركته , وتؤتى بهمزة وصل مكسورة قبل الفعل لتعسر النطق بالساكن , فوزنه : افٌَعٌَلَ يَفٌَعٌِلُ , ويسمى باب الإفٌَعٌُل v اذا كان فاء " تفاعل " حرفا من : ت , ث , د , ذ , ر , س , ش , ص , ض , ط , ظ – يقلب تائه مثل الفاء فيدغم فيه بعد حذف حركته , وتؤتى بهمزة وصل مكسورة قبل الفعل لتعسر النطق بالساكن , فوزنه اِفٌاعَلَ يَفٌاعَلُ , ويسمى باب الإفٌاعُل الرباعي المجرد ووزنه الامثلة : 1) ان الشرطي زَلْزَلَ الجانيَ زِلْزالا عظيما 2) بَعْثَرَ الصبي اوراق الكتاب 3) دحرجت الكرة دحرجة البحث : تأمل الكلمات : " زَلْزَلَ " و " بَعْثَرَ " و دحرج " فى الامثلة السابقة تجد ان كل واحد منها فعل ماض , واذا حذفنا منه شيئا لم يفد معنى . ف " زَلْزَلَ " مثلا , اذا حذفنا منه اللام فى الآخر يصير " زَلْزَ " , لا معنى له , وكذلك الحال اذا حذفنا منه اي حرف . فنستفيد منه ان حروفه كلها اصلية ليس فيها شيئ من الزوائد . وهذا هو الحال فى " بَعْثَرَ " فى المثال الثانى و " دحرج " فى الثالث . فكل واحد من هذه الافعال فعل ماض على اربعة احرف اصلية . وكل فعل كان ماضيه كذلك يسمى الرباعي المجرد . ووزنه " فَعْلَلَ يُفَعْلِلُ , ويقال له باب " الفِعْلال " لكون مصدره على " فِعْلال " مثل " زِلْزال " فى المثال الاول . ويقال ايضا باب " الفَعْلَلَة " مثل " دَحْرَجَة " فى المثال الثالث واذا تتبعنا الافعال من الرباعي المجرد لم نجد سوى هذا الوزن . ففهم ان الرباعي المجرد له وزن واحد فقط القاعدة : v الرباعي المجرد هو الفعل الذى كان ماضيه على اربعة احرف اصلية v وله وزن واحد فقط وهو " فَعْلَلَ يُفَعْلِلُ , ويقال له باب " الفِعْلال " , ويقال ايضا باب " الفَعْلَلَة الرباعي المزيد فيه واوزانه الامثلة : 1) دَحْرَجَ --- تَدَحْرَجَ يَتَدَحْرَجُ 2) بَعْثَرَ --- تَبَعْثَر يَتَبَعْثَرُ 3) حَرْجَمَ --- اِحْرَنْجَمَ يَحْرَجِمُ 4) قَشْعَرَ --- اِقْشَعَرٌَ يَقْشَعِرٌُ البحث : اذا تأملنا الفعلين : " تَدَحْرَجَ " و " تَبَعْثَر " فى المثالين الاول والثانى نجد انهما من " دَحْرَجَ " و " بَعْثَرَ " , وهما كما تعرف , من الرباعي المجرد . ففي كل واحد من هذين الفعلين فيه حرف زائد , وهو التاء قبل الفاء. فوزنه " تَفَعْلَلَ يَتَفَعْلَلُ " , ويسمى باب التَفَعْلُل وكذلك , اذا تأملنا " اِحْرَنْجَمَ " فى المثال الثالث نجد انه من " حَرْجَمَ " من الرباعي المجرد . ففيه حرفان زائدان ايضا وهما الالف قبل الفاء والنون بعد العين , فوزنه " اِفْعَنْلَلَ يَفْعَنْلِلُ " , ويسمى باب الاِفْعِنْلال " اما اذا نظرنا الى " اِقْشَعَرٌَ " فى المثال الرابع نجد انه من " قَشْعَرَ " من الرباعي المجرد وفيه حرفان زائدان , وهما الالف قبل الفاء مع تضعيف اللام , فوزنه " اِفْعَلٌَلَ يَفْعَلٌِلُ " , ويسمى باب الاِفْعِلٌال . فنستفيد من هذا البحث ان كلا من هذه الافعال من الرباعي المزيد فيه . واذا تتبعنا كل فعل من الرباعي المزيد فيه لم نجد سوى هذه الثلاثة . القاعدة : v الرباعي المزيد فيه هو الفعل الذى كان ماضيه على اربعة احرف اصلية وقد زيد فيه حرف او حرفان على الاحرف الاصلية v وهو قسممان : 1. ما زيد فيه حرف واحد . وله وزن واحد فقط , وهو تَفَعْلَلَ يَتَفَعْلَلُ , بزيادة التاء قبل الفاء , , ويسمى باب التَفَعْلُل 2. ما زيد فيه حرفان , وهذا على نوعين : أ‌) ما زيد فيه الالف والنون . وله وزن واحد فقط وهو اِفْعَنْلَلَ يَفْعَنْلِلُ , بزيادة الف قبل الفاء ونون بعد العين , ويسمى باب الاِفْعِنْلال ب‌) ما زيد فيه الالف مع تضعيف اللام , وله ايضا وزن واحد , وهو اِفْعَلٌَلَ يَفْعَلٌِلُ , بزيادة الف قبل الفاء مع تضعيف اللام , ويسمى باب الاِفْعِلٌال طريقة تيسير حفظ صيغ الافعال من غير الثلاثي المجرد أكْرَمَ يُكْرِمُ اِكْراما فهو مُكْرِمُُ أُكْرِمَ يُكْرَمُ اِكْراما فهو مُكْرَمُُ الامر منه أَكْرِمْ لِيُكْرِمْ النهي لا تُكْرِمْ لا يُكْرِمْ كَرٌَمَ يُكَرٌِمُ تَكْريما فهو مُكَرٌِمُُ كُرٌِمَ يُكَرٌَمُ تَكْريما فهو مُكَرٌَمُُ الامر منه كَرٌِمْ لِيُكَرٌِمْ النهي لا تُكَرٌِمْ لا يُكَرٌِمْ البحث : وقد درست فى الثلاثي المجرد طريقة لتيسير حفظ صيغ الافعال منه . ووضعنا هنا نموذجين لطريقة تيسير الافعال من غيره . ويمكن لك استحضار جميع صيغ الافعال من غير الثلاثي باستخدام هذه الطريقة على ما بيناه هناك

Definition of Saint

' Saint is a holy person who becomes a religious hero by examplifying a virtue or virtues of a religion. The word comes from the Latin "Sanctus" meaning a holy one ' [i] [i] The World Book of Encyclopaedia. 17/27 (World Book International)

ISHMAEL IN THE BIBLE

ISHMAEL IN THE BIBLE Kader Faisi According to the Genesis the Story of Ishmael is as follows: Abraham married Sarah, who was a barren women. So she gave Abraham her handmaid, Hagar, to be his wife according to the legal Jewish custom of polygamous marriages. " And Sarai Abram's wife took Hagar her maid the Egyptian, after Abram had dwelt ten years in the land of Canaan, and gave her to her husband Abram to be his wife."[ King James Bible. Genesis: 16:3] And according to Genesis: 16, after Hagar became pregnant with Ishmael, Sarah felt that Hagar despised her, so she dealt with her harshly until she was forced to escape from it. But the Angel of God appeared to Hagar and told her to return and submit to Sarah. Abraham was 86 when Ishmael was born. He was 99 when Ishmael was 13. So he was the only son of Abraham at that time. Now , God promises to establish his covenant with all of Abraham's "seed": " And I will establish my covenant between me and thee and thy seed after thee in their generations for an everlasting covenant, to be a God unto thee, and to thy seed after thee. And I will give unto thee, and to thy seed after thee, the land wherein thou art a stranger, all the land of Canaan, for an everlasting possession; and I will be their God." [King James Bible. Genesis: 17:7-8] God blessed Abraham with a second son , Isaaq when he was 100. At that time Ishmael was 14. Isaaq was born to him through Sarah. Because of Sarah's jealousy that Ishmael may inherit with her own son Isaaq, she had Abraham cast out Hagar and Ishmael and send them to the wilderness of Paran. Abraham obeyed the order of Sarah and cast the "bondwoman" and her son in the desert . This incident was occurred after Isaaq was weaned: " And the child grew, and was weaned: and Abraham made a great feast the same day that Isaac was weaned." [King James Bible. Genesis: 21:8] According to the Bible Scholars the babies were weaned about the age of 3. This makes Ishmael 17 when the incident occurred. But what we see in the narration of Genesis a small baby not a full grown teenager. Please read these parts: "And Abraham rose up early in the morning, and took bread, and a bottle of water, and gave it unto Hagar, putting it on her shoulder, and the child, and sent her away: and she departed, and wandered in the wilderness of Beersheba. And the water was spent in the bottle, and she cast the child under one of the shrubs. And she went, and sat her down over against him a good way off, as it were a bow shot: for she said, Let me not see the death of the child. And she sat over against him, and lift up her voice, and wept. And God heard the voice of the lad; and the angel of God called to Hagar out of heaven, and said unto her, What aileth thee, Hagar? fear not; for God hath heard the voice of the lad where he is. Arise, lift up the lad, and hold him in thine hand; for I will make him a great nation. And God opened her eyes, and she saw a well of water; and she went, and filled the bottle with water, and gave the lad drink." [King James Bible. Genesis: 21:14-19] Thus, Genesis describes Ishmael as a small child in hands of his mother, who was feared his death in want of drinking water! What I have to ask my Christian scholars and friends is to submit a satisfactory explanation on these narrations of Bible. -------------